كليدواژه :
شگرد هاي موسوي ساز شعر , بيژن و منيژه , رستم و سهراب , رابطة موسيقي شعر و محتوا
چكيده فارسي :
موسيقي يكي از شاخصه‌هاي ادبي‌بودن و عوامل تأثيرگذاري اثر ادبي بر مخاطب است. موسيقي را مي‌توان از عوامل متمايزكنندة گونه‌هاي (ژانرهاي) گوناگون ادبي نيز دانست. كيفيت كاربست شگردهاي خلق موسيقي در شعر بنابر مهارت و ذوق و خلاقيّت شاعر، محتواي اثر ادبي، بافت متني ـ زباني و غيره متغير است. در اين پژوهش با بررسي و مقايسة داستان غنايي بيژن و منيژه و داستان حماسي رستم و سهراب از شاهنامة فردوسي نشان داده مي‌شود كه موسيقي شعر در اين دو روايت تفاوت‌هاي توجه‌برانگيزي دارد. براي نمايش تفاوت‌هاي كمّي و كيفي در كاربست تمهيدات موسيقي‌ساز در شاهنامه، آنها در ذيل سه دستة عمدة موسيقي بيروني، كناري، دروني و معنوي مشخص شدند. سپس برخي از شيوه‌هاي فردوسي براي ايجاد موسيقي شعر استخراج و معرفي شد كه در منابع موجود بدان‌ها كمتر پرداخته شده و يا اصلاً ديده نشده است. در ادامه با در نظر گرفتن ميزان مهارت سراينده در كاربرد شگردهاي ايجاد موسيقي، اين نتيجة نسبي به دست آمد كه موسيقي شعر در داستان حماسي رستم و سهراب در مقايسه با داستان غنايي بيژن و منيژه، بنابر دلايلي، تنوع و خلّاقيت و قوام بيشتري دارد.
چكيده لاتين :
Music is one of the characteristics of literariness and a factor for literary work which influence the audience. Music can also be considered as a factor of distinguishing the various literary genres. The quality of applying the music-making techniques in poetry varies according to the skill, taste and creativity of the poet, the content of the literary work, the textual-linguistic context and other and etc. In this article, by examining and comparing the two lyrical stories of Bijan and Manijeh, and the epic of Rostam and Sohrab from Ferdowsi's Shahnameh, we showed that the music of poetry in these two narratives are significantly different. In other words, Ferdowsi uses different methods to create music in these two stories, and this difference does not occur by chance or without reason and logic. In order to show the quantitative and qualitative differences in the applying of music-making techniques, we identified them in three main categories of external, lateral, internal and semantic. In this section, we have extracted and introduced some of Ferdowsi's methods for creating poetic music, which have been less or not considered in the books which are dedicated to this subject. Then, considering the skill of the poet in using the techniques of creating music, we came to the conclusion that the music of poetry in the epic story of Rostam and Sohrab in comparison with the lyrical story of Bijan and Manijeh has more diversity, creativity and consistency because of some reasons.
