عوامل موثر بر اثربخشي يادگيري الكترونيكي: تحليل پديدار شناسانه ويژگي هاي يادگيرنده

Factors affecting the effectiveness of e-learning: Phenomenological analysis of learner characteristics

يادگيرنده به عنوان يكي از عوامل اصلي تعيين كننده موفقيت و اثرگذار در يادگيري الكترونيكي معرفي شده است زيرا ماهيت يادگيري الكترونيكي، يادگيرنده محور است و او مسيول يادگيري خود است. از اين رو، هدف پژوهش حاضر، شناسايي ويژگي هاي موثر يادگيرنده بر اثربخشي يادگيري الكترونيكي بود. متناسب با اين هدف، رويكرد پژوهش كيفي و راهبرد پديدارشناسي اتخاذ شده است. اعضاي هيات علمي و مدرسان دوره هاي يادگيري الكترونيكي در دانشگاه ها، جامعه اين پژوهش بوده اند. مشاركت كنندگان با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند ملاك محور، انتخاب شدند و از طريق مصاحبه نيمه ساختارمند نسبت به جمع آوري داده ها تا دستيابي محقق به اشباع نظري، اقدام شده است و در مصاحبه دوازدهم، اشباع نظري حاصل شده است. يافته ها با استفاده از روش كدگذاري تحليل محتواي كيفي، در سه مرحله كد، خرده مقوله و مقوله مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. بر اساس يافته هاي حاصل از دوازه مورد مصاحبه، تعداد 102 كد، 13 خرده مقوله و 6 مقوله شامل «محور بودن يادگيرنده در فرايند يادگيري»، «تعامل يادگيرنده در فرايند يادگيري»، «ارزياب بودن يادگيرنده در فرايند يادگيري»، «سواد يادگيرنده»، «خودراهبر بودن يادگيرنده» و «ويژگي هاي روان شناختي يادگيرنده» حاصل شد. با توجه به يافته هاي پژوهش، مديران و برنامه ريزان دوره هاي يادگيري الكترونيكي در دانشگاه ها بايد به نقش يادگيرنده در موفقيت و اثربخشي يادگيري الكترونيكي دانشگاهي توجه ويژه اي داشته باشند.

Learners have been introduced as one of the main determinants of success and effectiveness in e-learning courses because the nature of e-learning is learnercentered and they are responsible for their own learning. Therefore, the aim of this study was to identify the learner characteristics that are effective in elearning. To this end, a qualitative research approach and a phenomenological strategy were adopted. Faculty members and instructors of e-learning courses in universities constituted the statistical population of this research. Participants were selected using criterion-based purposeful sampling method. Data was collected through semi-structured interviews until the twelfth interview in which theoretical saturation was achieved. The obtained data was analyzed first qualitatively through content analysis in the three stages of coding, subcategorizing, and categorizing. Based on the findings of the twelve interviews, 102 codes, 13 subcategories and six categories were found, including “The learner-centered in the e-learning process”; “learner interaction in the e-learning process”; “learner as assessor in the e-learning process”; “learner's Literacy”; “self-directed learner”; and “psychological characteristics of the learner”. According to the research findings, managers and planners of e-learning courses in universities should pay special attention to the role of the learner in the success and effectiveness of university e-learning courses.