شوك نفت، سياست پولي و اثر وثيقه‌اي در اقتصاد ايران

Oil Shock, Monetary Policy and Collateral Effect in Iranian Economy

بحران مالي سال 2007، نقش دارايي‌هاي سرمايه‌اي در بروز نوسانات اقتصادي و ادوار تجاري را به‌خوبي نشان داد. دارايي‌هاي سرمايه‌اي با دارا بودن يك نقش دوگانه به‌عنوان عامل توليد و استفاده از آن به‌عنوان وثيقه براي دريافت وام از سيستم بانكي، از دو كانال مجزا بر بخش حقيقي اقتصاد اثرگذار بوده و منجر به تشديد نوسانات محصول و ادوار تجاري مي‌گردد. شواهد تجربي اقتصاد ايران حاكي از اين است كه قيمت دارايي‌هاي سرمايه‌اي به علل مختلف در طول زمان در حال افزايش و نوسان بوده كه از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به نقش درآمدهاي نفتي و شوك‌هاي مربوطه اشاره كرد. بر همين‌اساس، درخصوص كانال اثر وثيقه‌اي اين انتظار وجود دارد كه با ايجاد يك شوك نفتي مثبت و افزايش درآمدهاي نفتي، مخارج دولت و به‌تبع آن افزايش نقدينگي، قيمت دارايي‌هاي سرمايه‌اي بخش خصوصي، به‌عنوان يك وثيقه قابل‌قبول براي سيستم بانكي، افزايش يافته و همين مسئله منجر به افزايش ميزان تسهيلات دريافتي بخش خصوصي، حجم سرمايه‌گذاري و به‌تبع آن توليد ناخالص داخلي گردد. به همين‌منظور اين مطالعه با استفاده از داده‌هاي مربوط به دوره‌ي 96-1345 اقتصاد ايران و الگوي خودتوضيح برداري ساختاري (SVAR) به بررسي اين مهم پرداخته است. نتايج حاصل از مدل، اثر وثيقه‌اي را براي دوره‌هاي كوتاه‌مدت تأييد مي‌نمايد؛ بنابراين درصورتي‌كه سياست‌گذار به‌دنبال تثبيت محصول در كوتاه‌مدت باشد، آنگاه لازم است كه در قبال شوك‌هاي نفتي از سياست ضد ادواري مناسب براي نحوه پرداخت تسهيلات به بخش خصوصي استفاده نمايد تا از اين‌طريق بتوان با كنترل حجم سرمايه‌گذاري بخش خصوصي به هدف موردنظر دست يافت.

The 2007 financial crisis clearly demonstrate the role of capital assets in the emergence of economic fluctuations and business cycles. Physical assets with a dual role as a factor in production and use as collateral to obtain loans from the banking system in two separate channels affect the real sector of the economy and lead to intensification of product fluctuations and business cycles. Emprical evidence of Iran’s economy indicates that the price of capital assets has been rising and fluctuating over time for various reasons, the most important of which are the role of oil revenues and related shocks. Accordingly, with regard to the collateral effect channel, there is an expectation that by creating a positive oil shock and increasing oil revenues, government spending and, consequently, liquidity, the price of private equity assets, as a acceptable collateral for the banking system, will increase. This issue will lead to an increase in the amount of loans received by the private sector, the volume of investment and output. For this purpose, this study has examined this important issue using data related to the period of 1966- 2017 of the Iranian economy and the model of structural Vector Autoregressive (SVAR). The results of the model confirm the effect of collateral in short periods. Therefore, it is suggested that if the policymaker seeks to stabilize the product in the short term, then it is necessary to adopt an appropriate countercyclical policy on how to pay loans to the private sector in order to control the volume of private sector investment and stabilize the output.