جنبش هرمنوتيكي عباسيان و انقلاب فرهنگي امام حسن عسكري (ع)

The Hermeneutic Movement of Abbasids and the Cultural Revolution of Imam Hasan Askari

مقاله حاضر در صدد بررسي چگونگي شكل گيري جنبش هرمنوتيكي در دوران عباسيان و روش ها، انگيزه ها و زمينه هاي پيدايش آن و نيز شيوه مقابله امام عسكري (ع) با اين جريان است. هدف از اين مطالعه، شناخت عملكرد سيستم حاكم عباسيان و روش هاي هرمنوتيكي و رفتارهاي اجتماعي جوامع كلامي و مسيولان وقت و كشف منشور اقدامات و رفتارها و مباني فكري امام و امت در تقابل با اين جنبش است. با روي كار آمدن عباسيان، نهضت بزرگي در دنياي اسلام، جهت ترجمه آثار يوناني و فلسفي به راه افتاد. در ازاي آن، جريان هاي كلامي از جمله معتزله تقويت شدند. در دل اين ماجرا، به كمك مترجمان بيگانه _ خصوصا مسيحيان_ جنبشي هرمنوتيكي و تاويل گرا شكل گرفت و رويكرد همه مكاتب فكري، حتي اهل حديث، سنت گرايان، مخالفان معتزله، فلاسفه و جريان هاي وابسته به كلام عقلي نيز به تاويل گرا گرايش يافت. در اين دوره، فرهنگ شفاهي امويان به فرهنگ مكتوب عباسيان تبديل شد و اين مهم، برنامه جامع حاكميت عباسي براي تحريف معنوي دين و طرد نمودن امامان شيعه (ع) و جانشينان حقيقي پيامبر خدا (ص) در جامعه بود. لازم به ذكر است كه هر چه به سوي آينده پيش مي رويم، موج فكري_ فرهنگي ايمه شيعه (ع) و اصحاب ايشان نيز گسترده تر مي شود. امام عسكري (ع) در مقابل اين جريان و توطيه دشمنان، انقلاب فرهنگي مكتوبي به راه انداخت كه در تاريخ 250 ساله امامان شيعه بي نظير بود و با جنبش هرمنوتيك فلسفي، مقابله جدي نمود.

This paper tries to discuss how the hermeneutic movement was founded in the Abbasid period and to declare its motives and background and the manner of Imam ‘Askarī to contrast this event. The aim of the study is to find the function of the Abbasid regime and their hermeneutic method and social behavior of the elites and the actions and deeds done by the Imams and Shiites to confront the movement. After the Abbasid inauguration, an important movement was formed to translate the Greek and philosophical works. In this line, the Mu’tazilite received political support. Meanwhile, with the collaboration of foreign translators, especially the Christians, a hermeneutic movement founded and influenced the approach of all intellectual schools, even the Ahl al-Ḥadīth, the traditionalist, the opponents of Mu’tazilites, philosophers, and the reason-oriented currents. In this period, the oral system of Umayyad converted into the written one and this was the comprehensive plan to distort the religion and to eliminate the Shiite Imams. It should be noted, as the movement continued the acts of Shiite Imams and their companions. Imam ‘Askarī founded a written movement, which was unprecedented among the 250 years of the presence of Imams and contrasted the philosophical movement.