تحليل و تفسير چهار سطح معنايي(لفظي، تمثيلي، اخلاقي و باطني)و دو سطح خوانش در غزل‌هاي حافظ

The Analysis and interpretation of four Semantic Levels ( literal , allegoric , ethic , and internal ) and the Two Levels of Readings in Hafez's Odes

حافظ به جهت نگرش ويژه به عالم هستي، ديدگاه‌هاي خاصّ فلسفي و عرفاني و شرح و بيان تجربۀ آن كشفياتِ انديشمندانه، ناگزير با ابهام و ايهام همراه است؛ بنابراين تبيين آن به روشني امكان‌پذير نيست. او شگردهاي گوناگون بياني را مي‌‌آزمايد و از تمثيل‌هاي بايسته‌اي بهره مي‌گيرد كه بر بنياد درون‌مايۀ انديشه‌هاي وي شكل گرفته و گاه در تقابل و تضادّ با انديشه‌هاي اين جهاني است و براي نيل بدين مقصود، از شگردي خاصّ بهره مي‌گيرد؛ در اشعارش با «زبان دوم» يعني زباني حرفه‌اي و فراتر از زبان سطحي و عمومي كه درك آن براي همگان امكان پذير است، سخن مي‌گويد و از اين روست كه سخن او در لايه‌هاي مختلف معنايي اشعارش، ايستا نمي‌ماند و به دليل افكار ژرف فلسفي و عرفاني، بيان او در پيوند با شگردهاي هنري به بالاترين سطح زباني دست مي‌يابد و بدين ترتيب با دو سطح خوانش سطحي و عاميانه؛ و سطح خوانش حرفه‌اي و ژرف‌كارانه در شعر او مي‌توان به چهار سطح معنايي لفظي، تمثيلي، اخلاقي و باطني (عرفاني) دست يافت. استفاده از كلمات چند معنايي، بهره‌مندي از كنايه‌ها در ظرفيت‌هاي تازة معنايي، متغيير بودن معناي كلمات و تركيبات مختلف در بافت كلّي كلام به سبب ساختارهاي خاص نحوي، تعليق معنا به جهت امكان تبديل تركيب‌هاي اضافي و وصفي و مراجع ضمير و.... اين امكان را در شعر او پديد آورده است. اين چند بُعدي بودن ابيات و لايه‌هاي معنايي تعبيه شده در آن، به‌گونه‌اي است كه مخاطب پس از خوانش‌هاي مكرّر، باز هم به كشف‌هايي تازه دست مي‌‌يابد و بدين ترتيب همواره با متني پويا و زاينده، روبه‌روست.

Hafez, because of his specific attitude towards the existing universe, his special philosophic and mystical views, and expounding and experiencing those thoughtful discoveries, is inevitably accompanied with ambiguity and equivocation; therefore, its explanation is not vividly possible. He tries the different devices of expression and utilizes the best allegories which have been formed on the foundation of his thought themes which are sometimes in contrast and opposition with the speculation of this world; that's why he uses special devices to attain his goal. In his poetry, he speaks with " second language " which is professional and loftier than the colloquial which is comprehensible to ordinary people. So, his speech doesn't remain in his poetical different semantic layer and because of his deep philosophical and mystical thoughts, it attains the highest level of exquisiteness of language; and in this way with two levels of surface and colloquial readings; and professional and profound poetry, four levels of semantic: verbal , allegoric, ethic, and internal ( mystical ) are distinguishable. Using multi-meaning words, taking advantage of allusion in the newly made capacities, and having different meanings and complexity in the total structure of speech and syntax of the verses, suspension of the meaning in additional compounds and reference to the pronouns have endowed his lyrics a prolific dimension so the having read the poetry the reader once more discovers new implications and encounters with dynamic and generative text.