تحفة‌اللغات؛ فرهنگي ناشناخته

The Tohfatolloghat ; an Unknown Dictionary

تحفة‌اللغات فرهنگي است كه تنها نسخة خطّي آن با شماره 2708 در دانشگاه تهران نگهداري مي‌شود. به دليل افتادگي آغاز و پايان اين نسخه، نام مؤلّف و تاريخ تأليف، مشخص نمي‌باشد. تاريخ احتمالي تأليف اثر، قرن دوازدهم است. تحفة‌اللغات 8625 واژه دارد كه 1560 واژه آن در حاشيه فرهنگ آمده است. اين فرهنگ به صورت خلاصه از روي فرهنگ جهانگيري نوشته شده و علاوه بر حذف شواهد شعري و اضافات و مترادفات، مؤلّف ترتيب ارائه مدخل‌ها را نيز تغيير داده و به ترتيب حروف الفبا درآورده است. نويسنده همچنين در حاشيه، تركيبات و اصطلاحاتي را از برهان قاطع به فرهنگ افزوده و در حاشيه يك مجموعه كامل از واژه‌ها، براساس حرف قافيه نيز دارد. اين فرهنگ به خط نستعليق و بسيار كم غلط است و در تصحيح آن با فرهنگ جهانگيري، برهان قاطع و لغت‌نامه دهخدا مقايسه و مقابله شده و از اين طريق فهرست كاملي از تفاوت تلفظ واژه‌ها با اين فرهنگ‌ها و همچنين فهرستي از واژه‌هاي كه در تحفة‌اللغات وجود دارد، اما در برهان قاطع يا لغت‌نامه دهخدا وجود ندارد، ارائه گرديده است. در اين فرهنگ علاوه بر واژه‌ها فارسي، تعدادي واژه به زبان‌هاي عربي، هندي، تركي، رومي و ديگر زبان‌ها وجود دارد. همچنين تعدادي واژه معرب و تعداد اندكي واژه به لهجه‌هاي محلي همچون شيرازي، گيلاني، اصفهاني و قزويني در فرهنگ ذكر شده است. اين فرهنگ نيز به مانند برهان قاطع در برگيرنده تعداد اندكي واژه‌هاي دساتيري و هزوارش با عنوان واژه‌هاي زند و پازند مي‌باشد.

Tohfatolloghat is a dictionary of which the only copy with the number 2708 is kept at Tehran university. Because of its missing pages in the beginning and ending the book, the name of the author and the date of its authorship are unknown. The probable date of its writing is the 12th century. It has 8625 words, 1060 of them appear at the margin of the book. This dictionary has been copied in abstract from Jahangiri dictionary and besides the elimination of historical evidences and addition of synonyms, the writer has arranged the entries alphabetically and has also added compound expressions from the Borhan Ghate' in the margin of the book and got a thorough collection of the words based on rhyming letters. It has been written in nasta'ligh ( a kind of calligraphy ) and rarely has mistakes. It has been compared and collated with Farhangh Jahangiri, Borhan Ghate' and Dehkhoda encyclopedia in the process of correction and in this way it has presented a thorough list of the pronunciations of the words Borhan Ghate' and Dehkhoda dictionary lack them. There are, besides the Farsi words, some terms in Arabic, Hendi, Turkish , Roman and other languages. It also has some Arabicised words and a few terms in Shirazi, Gilani, Esfahani and Ghazwini dialects. Like the Borhan Ghate', this dictionary includes some grammatical and interpretive words entitles synonyms and antonyms and the like.