واكاوي نقش باورهاي اختلافي و زمينه هاي آن در شكل گيري جنگ جمل

Examining the role of differences in belief and their roots in triggering the Battle of Jamal

جنگ جمل نخستين نزاع داخلي فراگير در ميان امت اسلامي و از بزرگ ترين چالش هاي حكومت امام عليع بود. پژوهشگران عوامل اين رخداد را در زمينه هاي تاريخي، فرهنگي و سياسي آن ديده اند و توجهي به نقش خاستگاه هاي شناختي حاكي از وضعيت فكري جامعه اسلامي در آن دوره نشده است. نوشتار پيش رو به كمك منابع كتابخانه اي و روش توصيفي _ تحليلي نقش باورهاي مورد اختلاف فريقين در شكل گيري نبرد جمل را بررسي نموده است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد، شرايط پس از رحلت پيامبر زمينه مساعدي براي شكل گيري باورهاي ناصوابي در جامعه ايجاد كرد كه برخي از ريشه هاي شكل گيري جنگ جمل را بايد در ميان اين باورها جست؛ باورهايي چون يكسان دانستن جايگاه امامت با امارت دنيوي و لازم ندانستن شرايطي چون عصمت، دانش دين، تنصيص و افضليت در امام، عدم برتري امام عليع بر ساير صحابه، وجود جايگاهي ويژه براي عايشه به عنوان ام المومنين و براي صحابه به عنوان افرادي عادل و غير قابل انتقاد.

Jamal was the name of the first civil conflict occuring among the Muslims and one of the most daunting challenges during Imam Ali’s (AS) reign. Researchers have attributed the cause of this conflict to historical, cultural and political backgrounds, however, they have failed to address the cognitive backgrounds emenating from the general ideological atmosphere of the historical epoch. The current study adopt a descriptive-analytical approach utilizing library resources and seeks to shed insight on contentious ideologies between Sunnis and Shias and their role in the start of Jamal conflict. The findings of the current research indicates that the unfavorable circumstances after the demise of the holy prophet was conducive to the formation of distorted beliefs in the society giving way to some divisions among Muslims ultimately resulting in Jamal conflict. Some of these beliefs are as follows: equating the status of Imam with worldly posessions, obviating the necessity of infallability and religious jurisprudence for Imams, disregarding superiority and transendence of Imam, not differentiating between Imam Ali (AS) and other companions, attributing a prominent position for Aisha as the mother of believers, and for companions as a just , unexceptionable figure.