طراحي الگوي آموزش تفكر انتقادي واثربخشي آن بر مهارت‌هاي تفكر انتقادي دانش آموزان پايه ششم ابتدايي

Designing a critical thinking training model and its effectiveness on critical thinking skills of sixth grade elementary students

هدف از انجام اين پژوهش، طراحي الگوي آموزش تفكر انتقادي و اثربخشي آن بر مهارت‌هاي تفكر انتقادي دانش‌آموزان پايۀ ششم ابتدايي استان خراسان رضوي بود. روش تحقيق آميخته ، يعني كمّي و سپس كيفي است؛ در بخش كمّي، جامعۀ آماري شامل تمام دانش‌آموزان پسر پايۀ ششم ابتدايي استان خراسان رضوي درسال تحصيلي 98-1397 بود كه با استفاده از يك طرح نيمه‌آزمايشي (پيش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه كنترل) از بين دانش‌آموزان پايۀ ششم استان خراسان رضوي 75نفر به‌ عنوان نمونۀ آماري انتخاب شدند. براي بررسي متغيرهاي تحقيق و گردآوري داده‌ها از مقياس تفكر انتقادي كاليفرنيا و براي محاسبۀ ضريب پايايي از آلفاي كرونباخ استفاده گرديد . بر اين اساس براي اين پرسشنامه ضريب روايي81/0 و ضريب پايايي معادل 84/0 به دست آمد. براي تحليل داده ­ها از آمار توصيفي (ميانه، ميانگين و...) و استنباطي(T تك‌نمونه اي، تحليل واريانس) استفاده شد. تجزيه و تحليل داده‌ها به كمك نرم‌افزار SPSS21 انجام شد. بخش كيفي مطالعه از نوع پديدارشناسي بود. جامعه و نمونۀ مورد مطالعه افرادي را شامل مي‌شد كه به شكل هدفمند در بخش كمي مورد مطالعه قرار گرفتند و حجم نمونه بر اساس اشباع نظري تعيين شد. براي جمع‌آوري داده‌ها از مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته و براي اعتباريابي داده­ ها از معيار گوبا و لينكون استفاده شد. تحليل داده­ ها با استفاده از روش كوربين و استراوس انجام شد كه در اين روش داده­ ها به سه سطح باز، محوري و انتخابي تقسيم مي­ شوند. در بخش كيفي، نتايج تحقيق منجر به طراحي الگويي شد كه شامل هفت بُعد (تحليل و ارزيابي، روحيۀ نقد، خلاقيت، مهارت‌هاي زندگي، تفكر انتقادي، عزت‌نفس و يادگيري) بود. نتايج در بخش كمي تحقيق نشان داد كه الگوي طراحي‌شده موجب افزايش مهارت­ هاي انتقادي و تفكر انتقادي دانش‌آموزان شده است.

The purpose of this study was to design a model for teaching critical thinking and its effectiveness on critical thinking skills of sixth grade elementary students in Khorasan Razavi province. The research method is mixed, ie first it was quantitative and then qualitative. In the quantitative part, the statistical population included all sixth grade male students in Khorasan Razavi province in the academic year 2018-2019, which using a quasi-experimental design (pre-test, post-test with control group) among sixth grade students in Khorasan Razavi province (75 people) were selected as a statistical sample. The California Critical Thinking Scale was used to examine the variables of research and data collection. In this study, Cronbach's alpha was used to calculate the reliability coefficient. Accordingly, for this questionnaire, the validity coefficient was 0.81 and the reliability coefficient was 0.84. Descriptive statistics (mean, mean, etc.) and inferential statistics (one-sample T, analysis of variance) were used to analyze the data. Data analysis was performed using SPSS21 software. In the qualitative part of the study, it was phenomenological. The study population and sample included individuals who were purposefully studied in the quantitative section and the sample size was determined based on theoretical saturation. Semi-structured interviews were used to collect data. Goba and Linkon criteria were used to validate the data. Data analysis was performed using Corbin and Strauss method in which data are divided into three levels: open, axial and selective. In the qualitative part of the research results led to the design of a model that included seven dimensions (analysis and evaluation, critical thinking, creativity, life skills, critical thinking, self-esteem and learning). and it becomes students' critical thinking.