نقش اشارات عرفاني در مثنوي معنوي (براساس تمثيل هاي روايي دفتر 4، 5 و 6)

The role of mystical allusions in the Masnavi-ye-Ma'navi (based on the narrative allegories of books 4, 5 and 6)

مولانا در مثنوي بارها با اشارات عرفاني كوشيده ذهن مخاطبان خويش را به مسايل معرفتي روشن تر سازد و با ذكر تمثيل و داستان پردازي، سطح ادراكي ياران و همراهان مثنوي را بالاتر آورد. با ژرف نگري در تمثيل هاي روايي مثنوي مي توان به اشارات پيدا و پنهان عرفاني رسيد كه انعكاس و بسط معنايي آنها در سطوح روايتي، سرانجام زمينه ساز وحدت آفريني و يگانگي در مثنوي مي شود. اين نگرش و تاثير وحدت آفرين به اشارات عرفاني از تيررس بسياري از پژوهشگران و روايت شناسان دور مانده است. اين پژوهش كه با روش مطالعه كتابخانه اي و توصيفي به رشته تحرير درآمده است و مي كوشد نقش اشارات عرفاني مولانا را در پردازش تمثيل هاي روايي با تكيه بر روايت هاي داستاني دفترهاي چهارم، پنجم و ششم مثنوي معنوي، نشان دهد. در اين جستار با ژرف نگري و بهره گيري از تمثيل هاي روايي مثنوي، ارتباط روساخت و ژرف ساخت تمثيل ها و همچنين شيوه پردازش مطالب عرفاني در چهار گونه (اشارتي، درونمايه اي، مثالي و داستان درونه اي) نمايان گرديد. سرانجام، نقش اشارات عرفاني در دو سطح تمثيل روايي (روساخت و ژرف ساخت) با عنوان «سمبل»، «بيت راهنما» و نيز پيوند معنايي بين سطوح روايتي مورد بررسي قرار گرفت. آشنايي با شيوه پردازش مطالب عرفاني و بررسي پيوند معنايي در سطوح روايتي از نتايج پژوهشي مقاله حاضر است و مي توان اين پژوهش را گامي در جهت شناخت ساختار و محتواي تمثيل هاي روايي مثنوي دانست.

In Masnavi, Rumi has repeatedly tried to enlighten the minds of his audience to epistemological issues with mystical allusions, and by mentioning allegory and storytelling, he has raised the perceptual level of the companions and companions of Masnavi. By delving into the narrative allegories of Masnavi, one can find and hide mystical hints that their reflection and semantic expansion at the narrative levels, ultimately paves the way for unity and oneness in Masnavi. This unifying attitude and effect on mystical allusions has escaped the scrutiny of many scholars and narrators. This research has been written by library and descriptive study method and tries to show the role of Rumi's mystical allusions in the processing of narrative allegories based on the narratives of the fourth, fifth and sixth books of the spiritual Masnavi. In this research, by deepening and using the narrative allegories of Masnavi, the relationship between superstructure and depth of allegories as well as the method of processing mystical materials in four types (allusions, themes, examples and internal stories) was revealed. Finally, the role of mystical allusions in two levels of narrative allegory (superstructure and deep construction) entitled "symbol", "guidebook" and also the semantic connection between narrative levels were examined. Familiarity with the method of processing mystical material and examining the semantic link at narrative levels is one of the research results of the present article. This research can be considered as a step towards understanding the structure and content of Masnavi narrative allegories.