بررسي ساختار و ريخت‏‌شناسي زيركن‏‌ها در ميگماتيت‏‌هاي پليتي مناطق همدان، تويسركان و بروجرد، پهنة سنندج- سيرجان

در بخش شمالي پهنة سنندج سيرجان (همدان، تويسركان و بروجرد)، رخنمون‏‌هايي از سنگ‏‌هاي ميگماتيتي حضور دارند كه از متاتكسيت تا دياتكسيت تغيير مي‏‌كنند. در مزوسوم اين ميگماتيت‏‌ها، دو نوع زيركن موروثي (2 ميليارد و 590 ميليون سال پيش تا 190 ميليون سال پيش) و دگرگوني (180 ميليون سال پيش تا 160 ميليون سال پيش) يافت مي‌شوند. در تصويرهاي كاتدولومينسانس، زيركن‏‌هاي موروثي به‏‌صورت شكل‏‌دار تا نيمه‏‌شكل‏‌دار هستند و منطقه‌بندي نوساني و گاه حاشيه مضرس نشان مي‌دهند. زيركن‏‌هاي دگرگوني به شكل دانه‏‌هاي ستبر، فاقد منطقه‌بندي ماگمايي و با بافت شبحي هستند و به‌صورت غلاف نازكي در اطراف هسته‏‌هاي موروثي رشد كرده‏‌اند. گاهي نيز زيركن‏‌هاي دگرگوني شامل بلورهاي منفردي هستند كه هستة موروثي ندارند. شواهد ساختاري نشان مي‏‌دهد پيدايش زيركن‏‌هاي دگرگوني توسط فرايند بازتبلور و انتقال عنصرهاي سازندة آنها در شرايط ساب‏‌ساليدوس روي داده است. حضور فاز سيال ناشي از ذوب‏‌بخشي در هنگام ميگماتيت‏‌زايي، از يك سو زيركن‏‌هاي دگرگوني شكل‌دار با منطقه‌بندي نوساني را پديد آورده است و از سوي ديگر، از دگرريختي ناشي از برش در ساختار دروني اين كاني جلوگيري كرده است. زيركن‏‌هاي دگرگوني با سن نزديك به 180 ميليون سال پيش و كمتر، در پي دگرگوني حرارتيديناميكي دوره‌هاي ژوراسيك هسته‏‌بندي كرده‏‌اند.