گسست ها و گريزها در مثنوي معنوي (براساس دفتر 4،5،6)

Rifts and Escapes in Mathnawi Ma'navi (Based on book 4, 5 and 6)

كشف زواياي پنهان متن مثنوي، نه تنها براي پژوهشگران عرفان و ادب فارسي گيرا و پرجاذبه است، بلكه براي دوستداران ادبيات داستاني نيز از كشش و درخششي خاص برخورداراست. در اين سال ها، تلاش هايي مبتني بر روايت شناسي داستان هاي مثنوي شده است؛ اما در حوزه شناخت ساختاري مثنوي كمتر سخن به ميان آمده است. ازاين رو، نگاهي ديگر به ساختار گفتماني مثنوي مي تواند زمينه ساز پژوهش هاي گوناگوني باشد. مقاله حاضر مي كوشد باتكيه بر داستان هاي سه دفتر دوم مثنوي معنوي، گريزها و گسست هاي متن مثنوي را نشان دهد و از منظر ديگري، ساختار حاكم بر مثنوي را تبيين نمايد. اين پژوهش، براي نخستين بار است كه براساس گفتمان مثنوي مولانا انجام مي گيرد و تاكنون، به صورت مستقل، گسست ها و گريزهاي مثنوي موردبررسي قرارنگرفته اند و ساختار مثنوي از اين منظر كاويده نشده است. سه گسست را مي توان در داستان هاي مثنوي رديابي نمود: گسست روايتي، گسست گفتاري و گسست پيوندي. باتوجه به ارتباط داستان هاي اصلي با داستان هاي درونه اي درمي يابيم كه بسياري از داستان ها داراي پيوندي معنايي هستند. ازاين رو، گريزها و گسست ها بستر ساز ايجاد گفتمان/ متن مثنوي هستند و نقشي بنيادين را در گسترش گفتمان و تحقق اهداف عرفاني مولانا ايفا مي كنند. بايددانست كه مولانا با انگيزه هاي دروني يا بيروني، اين گسست ها را پي ريزي و پيگيري مي نمايد.

The discovery of the hidden angles of the Masnavi text is not only impressive for the researchers of mysticism and decorative literature, but also a special fascination for fiction.In these years, efforts have been made based on Narrative Science of Masnavi stories, but in the field of structural recognition of Masnavi is less spoken Therefore, another look at the discourse structure of Masnavi can be considered as the basis for a variety of researches.The present article seeks to illustrate the Rifts and Escapes of the Masnavi text by relying on the stories of the second three books of Masnavi, and to explain the structure of Masnavi from another perspective. This study is for the first time based on the discourse of Rumi's Masnavi, which has never been investigated independently, of Masnavi rifts and escapes, and the structure of Masnavi has not been explored from this perspective. Three Rifts can be traced in Masnavi stories: narrative discontinuity, spoken discontinuity, and hybrid discord. According to the relation between the main stories and the inner stories, we find that many stories have a semantic link. Therefore, Rifts and Escapes are the basis for the creation of the Masnavi discourse / text, and play a fundamental role in development discourse and realizing Rumi's mystical aims. It must be understood that Rumi, with internal or external motivations, follow up and structure these rifts.