مردم، سياست و دولت؛ از بي‌اعتنايي به سياست تا ناكارآمدي دولت

از مقايسه ديگر كشورها با ايران مي‌ توان به كارآمدي دولت در شماري سامان ها و خلل در كاركردهاي آن و به تبع آسيب به كارآمدي آن در ايران پي برد. عرصه سياست گذاري عمومي، ضمن فارغ ‌كردن مشاهده‌كننده از قضاوت ارزشي و نيز رهاكردن او از بار اتهام وابستگي و دلدادگي به خارج، اين امكان را به او مي ‌‍دهد تا روشن كند كه دولت ايران در شماري از مهم ترين عرصه ‌هاي سياست گذاري عمومي از اقتصاد گرفته تا آموزش و فرهنگ و از اين ها گرفته تا صنعت، كشاورزي، مديريت آب و محيط زيست با چالش‌ ها و بحران هاي عميقي مواجه است. پژوهشي كه پيشتر نگارنده و همكاراني از كشور فرانسه انجام داده به كار مقايسه نظام و زمان سياست گذاري عمومي در ج. ا. ايران، ج. فرانسه و ايالات متحده آمريكا آمده است. دولت هاي دو كشور اخير در تمام عرصه ‌هاي مذكور از دولت ايران كارآمدترند. اين مقاله مجال بحث در چرايي اين وضع است و پيشنهاد نويسنده اين است كه ميان اين وضع و سطح سياسي بودن مردم نسبت مستقيم وجود دارد و كارآمدي دولت به ميزان درگيري شهروندان با امر سياست و ترجيح امر عمومي و مصالح آن بر امر خصوصي و منافع آن نزد آنان، وابسته است. به رغم اين كه مردم ايران بسيار سياسي پنداشته مي ‌شوند، به معناي مندرج در اين مقاله چندان سياسي نيستند و چنين نبودنشان سبب ناكارآمدي، ثقل و خودبزرگ ‌بيني سياستمداران و دولت در ايران شده است. شواهدي ياري ‌گر ما در حمايت از مدّعايمان خواهند بود كه ذكر و بحثشان در اين نوشته خواهد رفت.