تحليلي بر الزامات سياستي تقويت ساخت داخل تجهيزات بخش فاوا در ايران

حمايت از ساخت داخل به دليل تحريم‌هاي بين‌المللي و ضرورت تامين نيازهاي فناورانه كشور همواره مورد توجه مديران، پژوهشگران و سياستگذاران قرار داشته است. اين موضوع در بخش فاوا به دليل عواملي همچون ظهور فناوري‌هاي ديجيتال و نسبت اثرگذاري بالا در ساير بخش‌هاي صنعتي موجب شده تا ابزارهاي سياستي متنوعي طراحي شود. بر اين اساس، هدف اين مقاله تحليل وضع موجود و ارائه الزامات سياستي تقويت توانمندي ساخت داخل تجهيزات در بخش فاوا است. تحقيق حاضر از حيث نوع كاربردي، و از حيث رويكرد كيفي، قلمرو مكاني آن بخش فاوا در ايران و قلمرو زماني مورد تحليل سه دهه اخير و زمان انجام تحليل سال 1399 است. داده‌هاي موردنياز از اسناد، گزارش‌ها و برنامه‌هاي اقدام توسعه بخش فاوا و نيز 7 مصاحبه‌‌ نيمه ساختاريافته با خبرگان و مديران اين بخش جمع‌آوري گرديد و تحليل داده‌ها با كدگذاري محوري صورت گرفت. بر اساس يافته‌هاي تحقيق، الزامات سياستي توسعه ساخت داخل بخش فاوا در چهار دسته مشوق طرف عرضه و تقاضا، تنظيم‌گري و ارتباطات بين‌المللي به تفكيك حوزه‌هاي فناورانه اين بخش ارائه مي‌شود. برنامه توسعه مهارت‌ ديجيتال، تحقيق و توسعه مشترك حول تجهيزات كليدي زيرساختي، افشاي اطلاعات كليدي در قراردادهاي انتقال فناوري، بهبود ضمانت اجرايي مالكيت فكري از جمله الزامات مهم پيشنهادي اين تحقيق مي‌باشد. يكي از يافته‌هاي اصلي تحقيق ارائه پيشنهادات نهادي در بخش فاوا مي‌باشد كه در پيشينه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. به علاوه، يافته‌هاي اين پژوهش دلالت‌هايي براي پژوهش‌هاي آتي و تلاش‌هاي سياستي و قانون‌گذاري تقويت ساخت داخل بخش فاوا ارائه مي‌نمايد.حمايت از ساخت داخل به دليل تحريم‌هاي بين‌المللي و ضرورت تامين نيازهاي فناورانه كشور همواره مورد توجه مديران، پژوهشگران و سياستگذاران قرار داشته است. اين موضوع در بخش فاوا به دليل عواملي همچون ظهور فناوري‌هاي ديجيتال و نسبت اثرگذاري بالا در ساير بخش‌هاي صنعتي موجب شده تا ابزارهاي سياستي متنوعي طراحي شود. بر اين اساس، هدف اين مقاله تحليل وضع موجود و ارائه الزامات سياستي تقويت توانمندي ساخت داخل تجهيزات در بخش فاوا است. تحقيق حاضر از حيث نوع كاربردي، و از حيث رويكرد كيفي، قلمرو مكاني آن بخش فاوا در ايران و قلمرو زماني مورد تحليل سه دهه اخير و زمان انجام تحليل سال 1399 است. داده‌هاي موردنياز از اسناد، گزارش‌ها و برنامه‌هاي اقدام توسعه بخش فاوا و نيز 7 مصاحبه‌‌ نيمه ساختاريافته با خبرگان و مديران اين بخش جمع‌آوري گرديد و تحليل داده‌ها با كدگذاري محوري صورت گرفت. بر اساس يافته‌هاي تحقيق، الزامات سياستي توسعه ساخت داخل بخش فاوا در چهار دسته مشوق طرف عرضه و تقاضا، تنظيم‌گري و ارتباطات بين‌المللي به تفكيك حوزه‌هاي فناورانه اين بخش ارائه مي‌شود. برنامه توسعه مهارت‌ ديجيتال، تحقيق و توسعه مشترك حول تجهيزات كليدي زيرساختي، افشاي اطلاعات كليدي در قراردادهاي انتقال فناوري، بهبود ضمانت اجرايي مالكيت فكري از جمله الزامات مهم پيشنهادي اين تحقيق مي‌باشد. يكي از يافته‌هاي اصلي تحقيق ارائه پيشنهادات نهادي در بخش فاوا مي‌باشد كه در پيشينه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. به علاوه، يافته‌هاي اين پژوهش دلالت‌هايي براي پژوهش‌هاي آتي و تلاش‌هاي سياستي و قانون‌گذاري تقويت ساخت داخل بخش فاوا ارائه مي‌نمايد.