مداقه‌اي در اعتباريت تشريعيات از منظر علامه طباطبائي و علامه حسن زاده آملي

اعتباريات مبحثي ميان رشته اي است كه در فلسفه، اصول فقه، علوم ادبي و زبان شناسي مورد بررسي قرار مي گيرد، اما صبغه فلسفي و اصولي آن بسيار پر رنگ تر است. برجسته نمودن بحث اعتباريات و جمع آوري و انسجام مباحث مربوط به آن از نوآوري هاي علامه طباطبايي به شمار مي آيد. تطبيق بحث اعتباريات بر اموري مانند الزام و بايستن، جزاء و پاداش و همچنين اعتباريت تشريعيات و احكام الهي امري قابل تأمل و شايسته غور و تحقيق بيشتري است. علامه بحث اعتباريات را در حوزه دين تسرّي داده و زبان دين و احكام الهي را زبان اعتبار معرفي نموده و تعلق اراده حاكم بر فعل غير را اعتبار در اعتبار عنوان مي كند. اما علامه حسن زاده معتقد است از آنجايي كه تشريع از باطن تكوين منشأ مي گيرد، جزو امور اعتباري محسوب نمي شود. تشريع و تشريعيات در حقيقت تنظيم و تنقيح اسرار تكويني و طبيعي تكامل انسان در مسير صحيح الهي است. صراط مستقيم بودن تشريعيات از نظر علامه حسن زاده در عداد امور تكويني است و حقيقتي نامشروط و مطلق محسوب مي شود.