رابطه فعّاليت سيستم هاي مغزي رفتاري و اختلال اضطراب بيماري با نقش ميانجي گري عدم تحمل بلاتكليفي

زمينه: حساسيّت سيستم هاي مغزي/رفتاري نشان دهنده ي آمادگي ابتلا به اشكال متعدد آسيب روانـي از جمله اختلال هاي اضطرابي است، از سوي ديگر، عدم تحمل بلاتكليفي نيز به عنوان يك سازه ي فراتشخيصي تقريباً در همه ي اختلال هاي اضطرابي، ازجمله اختلال اضطراب بيماري وجود دارد. با اين حال، روابط ميان اين متغيرها در قالب يك مدل منسجم و در جمعيت باليني نياز به بررسي بيشتري دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش واسطه اي عدم تحمل بلاتكليفي در تبيين رابطه بين سيستم هاي مغزي/رفتاري با اختلال اضطراب بيماري انجام شد. فرض بر اين است كه سيستم هاي مغزي/رفتاري و عدم تحمل بلاتكليفي در تعامل با يكديگر به اختلال اضطراب بيماري منجر مي شوند. ولي با وجود اهيمت اين مدل، پژوهش هاي كافي در اين راستا انجام نشده است. روش: روش اجراي اين پژوهش توصيفي، همبستگي و از نوع معادلات ‌ساختاري بود. جامعه مورد نظر باليني بود كه شامل تمامي درمانجويان داراي اختلال اضطراب بيماري (زن و مرد) مراجعه كننده به مراكز روانشناختي و روان پزشكي شهرستان اروميه (افراد 17 - 40 ساله) در سال هاي 1399 - 1400 بود. براي اين منظور 200 نفر از درمانجويان با روش نمونه گيري هدفمند (با تشخيص روان شناس يا روان پزشك) انتخاب شده و به پرسشنامه هاي اضطراب سلامتي (سالكوويسكيس و همكاران،2002)، مقياس عدم تحمل بلاتكليفي (فريستون و همكاران، 1994) و مقياس سيستم هاي بازداري/فعال ساز رفتاري (كارور و وايت، 1994) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش آماري مدل‌يابي معادلات ساختاري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته ها: يافته ها حاكي از آن است كه سيستم بازداري رفتار با ضرايب اثر 0/340 و 0/519 و سيستم فعال سازي رفتار با ضرايب اثر 0/219 و 0/233 به ترتيب بر اضطراب سلامتي و عدم تحمل بلاتكليفي تأثير مثبت و منفي دارند. همچنين عدم بلاتكليفي با ضريب اثر 0/414 بر اضطراب سلامتي تأثير مستقيم و مثبتي دارد. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي ما نشان مي‌دهد كه عدم تحمل بلاتكليفي و سيستم هاي مغزي/رفتاري مي توانند از جمله سازه هاي زيربنايي در اختلال اضطراب بيماري باشند. مي توان نتيجه گيري كرد كه فعاليت سيستم هاي مغزي/رفتاري و عدم تحمل بلاتكليفي مكانيسم هايي اثرگذار در تداوم اضطراب بيماري هستند و در نظر گرفتن اين روابط مي تواند در سبب شناسي و درمان افراد مبتلا به اختلال اضطراب بيماري سودمند باشد.