برآورد و مقايسه ميزان نفوذ و تغييرات سطحي آب در بند‌هاي تغذيه‌اي مناطق خشك و نيمه‌خشك حوزه آبخيز ندوشن استان يزد

نفوذ آب در خاك، فرآيند اوليه ورود آب از سطح خاك به داخل ناحيه غيراشباع خاك در نظر گرفته مي‌شود. نفوذ آب به خاك جزو مهم‌ترين فرايندهاي طبيعي است، چرا كه تغذيه آبخوان‌ها نتيجه اين فرآيند مي‌باشد. از سوي ديگر آگاهي از ميزان تغذيه و يا توانايي زمين در نفوذ دادن آب مي‌تواند در مديريت منابع آب مفيد باشد. بدين منظور پژوهش حاضر با هدف بررسي كارايي استوانه مضاعف در خاك‌هاي آبرفتي و ريزدانه استفاده شد و از ميزان تبخير و افت سطح آب در درياچه بندهاي آبخيزداري براي بررسي كارايي روش مذكور استفاده گرديد. بدين‌ صورت‌كه اندازه‌گيري ميزان نوسانات سطحي آب اين بندها در مدت آبگيري صورت گرفت، سپس با داده‌هاي تبخير اصلاح شده و نفوذ از اين روش محاسبه شد. پس از آن با استوانه مضاعف اندازه‌گيري نفوذ در هفت نقطه از هر بند به مدت 5/4 ساعت انجام و ميانگين نفوذ در هر بند محاسبه شد. نتايج نشان داد سرعت نفوذ در آزمايش استوانه مضاعف در بندهاي علويه، ندوشن و صدرآباد به ترتيب 47/0، 37/0 و 28/0 cm/hr، اما در محاسبه نفوذ از راه نوسانات سطح آب، سرعت نفوذ به ترتيب 0073/0 ، 007/0 و 0015/0 cm/hr مي‌باشد. اين بدين معني‌است كه نفوذپذيري از روش استوانه مضاعف حدود 100 برابر بيشتر از روش مذكور بوده، هم‌چنين مقايسه ذرات رسوبي نشان مي‌دهد در خاك‌هايي كه ريزدانه‌تر هستند اختلاف نفوذ در دو روش، بيشتر خواهد شد، كه معني‌داري از طريق روش‌هاي آماري مورد بررسي قرار گرفته‌است. بنابراين براي ارزيابي نفوذ در خاك‌هاي آبرفتي و ريزدانه، آزمايش استوانه‌ كارايي كافي را نداشته و لازم است در انتخاب روش‌هاي اندازه‌گيري نفوذپذيري در خاك‌هاي ريزدانه تجديد نظر شود.