شناسايي حق بر توانمندسازي بزه‌ديده؛ مباني و جلوه‌ها

ضرورت تحقق رشد پس از آسيب براي بزه‌ديده و تلفيق آن با مفهوم حق، موجب پيدايش حق بر توانمندسازي است. پژوهش حاضر با روش تحليلي ـ توصيفي و با استفاده از ابزار كتابخانه‌اي به مفهوم‌سازي حق بر توانمندسازي با مؤلفه‌هاي تغيير پيش‌فرض از جبران به توانمندسازي، عبور از اصل همترازي حقوق متهم و بزه‌ديده و الزام مشاركت متقارن حكومت و بزهكار در فرايند توانمندسازي پرداخته است. يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه اين حق، مبتني بر نظرياتي چون قرارداد اجتماعي، رفاه اجتماعي و نظريه آسيب اجتماعي شناختي بر ضرورت پذيرش مستقيم مسئوليت حاكميت در توانمندسازي بزه‌ديده استوار است. همچنين نظريه‌هاي عدالت ترميمي و انصاف كه از منظر ضرورت ترميم آسيب‌ها و نقش آن در ايجاد احساس تحقق عدالت و پيشگيري از بزه‌ديدگي مجدد، به تحليل الزام بازتواني بزه‌ديده مي‌پردازند. عيني‌سازي حق بر توانمندسازي نيز نيازمند جلوه‌هايي قانوني در عرصه فراملي و ملي است. بررسي اين جلوه‌ها نشان داد كه اگرچه در طول زمان، جلوه‌هاي توانمندي بزه‌ديده افزايش يافته است، اما همچنان تا رسيدن به تحقق مؤلفه‌هاي حق بر توانمندسازي منطبق با اصول پيش‌گفته فاصله وجود دارد.