بررسي نابرابري توزيع منابع بخش سلامت با استفاده از ضريب جيني و منحني لورنز: مطالعه موردي استان سيستان و بلوچستان در دوره‌ي زماني پنج ساله

مقدمه: يكي از مهمترين اهداف نظام‌هاي سلامت برابري در دسترسي به خدمات سلامت و توزيع عادلانه منابع اين بخش است. هدف اين پژوهش سنجش نابرابري توزيع منابع انساني، بهداشتي و درماني در بين ۱۴ شهرستان‌ استان سيستان و بلوچستان است. مواد و روش‌ كار: مطالعه ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺎرﺑﺮدي است ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﯿفي-تحليلي اجرا شد. سنجش نابرابري در توزيع منابع بخش سلامت با توجه به عواملي مانند تعداد پزشكان (پزشك عمومي، داروساز و دندانپزشك)، پزشك متخصص، پيراپزشكان، بيمارستان، تخت فعال، آزمايشگاه و داروخانه صورت گرفت. دادهﻫﺎي مورد نياز از سالنامه‌هاي آماري استان جمع آوري شد و براي سنجش نابرابري از ضريب جيني و منحني لورنز استفاده گرديد. تحليل داده‌ها و رسم نمودارها با استفاده از نرم افزار R انجام شد. يافته‌ها: بر اساس نتايج در طول پنج سال مورد مطالعه، تعداد پزشكان، پزشك متخصص، بيمارستان و تخت فعال به ازاي هر ده هزار ﻧﻔﺮ در سال ۱۳۹۸ در مقايسه با سال ۱۳۹۳ افزايش يافته است و براي ساير شاخص‌هاي سلامت افزايش قابل توجهي مشاهده نگرديد. متوسط ضريب جيني براي پزشكان، پزشك متخصص، پيراپزشكان، بيمارستان، تخت فعال، آزمايشگاه و داروخانه به ترتيب برابر 0/106، 0/324، 0/132، 0/317، 0/336، 0/12 و 0/299 به‌دست آمد. بيشترين نابرابري در توزيع مربوط به پزشك متخصص و تخت فعال و كمترين نابرابري در توزيع، مربوط به پزشكان و آزمايشگاه‌ها است. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي پژوهش، ضرايب جيني براي پزشك متخصص و تخت فعال در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۳ به طور قابل توجهي كاهش يافته است ولي همچنان نابرابري در توزيع اين دو شاخص زياد است. در ساير منابع نيز روند كاهشي محسوسي در ضريب جيني مشاهده نشد. لذا پيشنهاد مي‌شود علاوه بر حفظ پزشكان متخصص و سياست افزايش آن‌هـا جهت كاهش نابرابري در توزيع پزشك متخصص، منابع فيزيكي سـلامت (ماننـد بيمارسـتان، تخت فعال و داروخانه) در شهرستان‌ها به نحو مقتضي توزيع شود.