علائم ماندگاردربهبوديافتگان كوويد-19و اهميت توانبخشي پسا حاد: مطالعه مروري نظام‌مند

زمينه و هدف سندرم حاد تنفسي كوويد-19 در سراسر جهان گسترش يافته و عوارض و علائم ماندگار مختلفي، از‌جمله اختلالات مختلف جسماني و رواني در بيماران ترخيص‌شده و بهبوديافته مشاهده شده است. هدف از مطالعه مروري حاضر، بررسي علائم ماندگار در بهبوديافتگان كوويد19 و اهميت توانبخشي در مرحله پسا حاد بود. روش بررسي در اين مطالعه مروري نظام‌مند، مقالات مرتبط از پايگاه‌هاي اطلاعاتي شامل مدلاين، پابمد، گوگل اسكالر، ساينس‌دايركت، مركز اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي، كتابخانه ملي ديجيتال پزشكي ايران، وب‌آو‌ساينس، اسكوپوس، اشپرينگر از سال 2019 تا اوت سال 2021 بررسي شد. همچنين در فرايند جست‌وجو مقالات از كليدواژه‌هاي كوويد-19 (و مشابه آن) بهبوديافتگان، بازماندگان، ترخيص‌شدگان، علائم ماندگار، پيامدها و پسا حاد استفاده شد. يافته‌ها در جست‌وجوي مقالات در پايگاه‌هاي داده 10227 مقاله شناسايي شد. پس از حذف مقالات تكراري، مقالات به زبان‌هاي غيرفارسي و انگليسي، مقالات غيرپژوهشي و غيرمرتبط با موضوع، تعداد 61 مقاله به ‌دست آمد كه به بررسي علائم ماندگار بيماران ترخيص‌شده و بهبوديافته پرداخته بودند. بيشترين علائم شامل تنگي نفس، خستگي و ضعف اكتسابي، مشكلات روان‌شناختي و كاهش كيفيت زندگي بود. نتيجه‌گيري يافته‌ها نشان داد با توجه به علائم ماندگار و شرايط باليني ناشي از بيماري كوويد-19، توانبخشي حركتي و ريوي براي بهبوديافتگان ضروري است. اين برنامه‌ها بايد در بخش‌هاي تخصصي يا از طريق توانبخشي خانگي با هدف بازيابي مهارت‌هاي حركتي و بهبود وضعيت رواني ادامه يابد.