الگوي مواجهه‌ امام رضا(عليه السلام) با كنش‌هاي متظاهرانه مأمون

رويكرد مأمون در مواجهه با امام رضا(عليه السلام) در مقايسه با رويكرد خلفاي اموي و عباسي قبل و بعد او با امامان معصوم، منحصر به فرد است؛ چراكه او شيوه متظاهرانه‌اي را در پيش گرفت تا جايي كه پذيرش حكومت را به ايشان پيشنهاد داد و اصرار زيادي براي قبول امام داشت. هدف از اين مقاله، تحليل مواجهه امام رضا(عليه السلام) با مأمون به‌مثابه انسان متظاهر است. از اين ‌رو سوال اصلي مقاله دستيابي به الگوي مواجهه امام رضا(عليه السلام) در مواجهه با كنش‌هاي متظاهرانه مأمون است. روش تحقيق، هرمنوتيك متن با رويكرد «استنطاقي و مؤلف‌محور» است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد، كنش‌هاي امام در مواجهه با تظاهر مأمون را مي‌توان در قالب كنش‌هاي «غيريت‌ساز»، «افشاگرانه»، «بصيرت‌افزا» و «مصلحت‌گرا» تحليل كرد كه آخرين نوع كنش امام حاكم بر سه كنش قبلي است. همه كنش‌هاي امام در دايره «مشيت الهي» انجام مي‌شود. روح حاكم بر كنش‌هاي امام، «هدايت‌گري» است كه هم ناظر به فرد متظاهر است و هم ناظر به عموم جامعه اسلامي و اين تفاوت اساسي رويكرد اسلامي با رويكردهاي ديگر است. امام نه‌ تنها هدايت مأمون به‌مثابه انسان متظاهر را مد نظر دارد بلكه در اين زمينه از ارائه مشورت و راهنمايي در جهت مصالح جامعه اسلامي و حتي اصلاح حكومت او دريغ نمي‌كند.