تاثير دانه گرده بر تشكيل بذر و ميوه در نارنگي كلمانتين و بررسي نقش قرابت ژنتيكي منابع گرده‌زا ‏در عمل لقاح

به منظور بررسي اثر دانه هاي گرده مختلف بر خصوصيات كمي و كيفي ميوه نارنگي كلمانتين آزمايشي در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در شش تيمار با چهار تكرار انجام گرفت. بدين منظور گرده افشاني نارنگي كلمانتين با دانه هاي گرده ليموشيرين، ليموليسبون، گريپ‌فروت، نارنج، خودگرده افشاني و آزادگرده افشاني انجام گرفت. تعيين سازگاري و ناسازگاري رقم هاي گرده دهنده به دو روش گرده افشاني كنترل شده و مطالعه ميكروسكوپي رشد لوله گرده انجام شد. نتايج حاصل از مطالعه ميكروسكوپي نشان داد نارنگي كلمانتين خودناسازگار بوده و با همه گونه هاي مورد آزمايش سازگار بود. درصد تشكيل ميوه مربوط به گل هاي گرده افشاني شده با گرده هاي ليموشيرين (73.75)، ليموليسبون (71.25)، گريپ فروت (70) و نارنج (70) تفاوت معني داري نشان نداد، در حالي كه تيمارهاي گرده افشاني باز و خودگرده‌افشاني تشكيل ميوه كمتري داشتند. بيشترين بذر سالم از ميوه هاي حاصل از گرده نارنج (13.2 عدد) حاصل شد، در حالي كه ميوه هاي حاصل از خودگرده افشاني بذري نداشتند. همچنين گرده هاي نارنج و ليموليسبون نسبت به بقيه گونه هاي مركبات مورد استفاده، قدرت بيشتري براي جوانه زني و نفوذ در مادگي گل‌هاي نارنگي كلمانتين دارا بودند. بررسي قرابت ژنتيكي بين گونه هاي مورد ارزيابي مشخص نمود نارنج بيشترين شباهت را در سطح دي ان آ با نارنگي كلمانتين داشت. نتايج اين پژوهش مشخص كرد نوع دانه گرده تاثير بالايي در ميزان تشكيل ميوه و ويژگي هاي كمي و كيفي ميوه نارنگي كلمانتين دارد. در مجموع با توجه به فاكتورهاي مختلف، گونه هاي گريپ فروت و ليموليسبون به ‌عنوان بهترين نوع گرده دهنده براي توليد اقتصادي ميوه نارنگي كلمانتين پيشنهاد مي گردد.