نقش فشارهاي خارجي در موفقيت، شكست و تداوم وضعيت‌هاي انقلابي در كشورهاي عربي

اين مقاله در صدد پاسخ به اين سؤال است كه آيا عامل «فشارهاي خارجي» مي‌تواند تفاوت در موفقيت، شكست و يا تدوام وضعيت‌هاي انقلابي را در كشورهاي عربي در سال 2011 تبيين نمايد؟ يافته‌هاي مقاله با مطالعه هفت كشور عربي (تونس، مصر، ليبي و يمن به عنوان موردهاي انقلابي و الجزاير، مراكش و بحرين به عنوان موردهاي غير انقلابي) به روش تطبيقي تاريخي نشان مي‌دهد كه چهار كشوري كه در آن‌ها انقلاب رخ داده است اشكال گوناگوني از فشارهاي خارجي را پيش از سرنگوني رژيم حاكم تجربه كرده‌اند؛ اما سه كشور ديگر (الجزاير، مراكش و بحرين) كه عليرغم شباهت‌هاي زياد با موردهاي انقلابي، از انتقال قهرآميز و غيرنهادين قدرت مصون ماندند از فشارهاي خارجي بر عليه رژيم حاكم در جريان اعتراضات مردمي در امان بوده‌اند. علاوه بر اين مي‌توان گفت كه فشارهاي خارجي، در حمايت از دولت مستقر و يا در حمايت از معترضين، عامل مهم و كليدي در تعيين تفاوت ميان وضعيت‌هاي انقلابي شكست خورده (نظير آنچه در بحرين رخ داد)، به سرانجام رسيده و يا تداوم وضعيت انقلابي در كشورهاي عربي بوده است.