وضعيت صدور حكم به نفع خوانده دعواي مدني بر اساس اصل برائت و بدون سوگند او

اضافه شدن قيد «با سوگند خوانده» در مادۀ 197 قانون آيين دادرسي مدني (مصوب 1379) سؤال‌ها، ترديدها و بحث‌هايي را در مورد امكان يا عدم امكان صدور حكم برائت خوانده بدون سوگند او، در موارد عدم ارائۀ دليل و عدم درخواست سوگند از جانب خواهان و همچنين در خصوص اختيار يا عدم اختيار قاضي در سوگند دادن خوانده بدون درخواست خواهان، ايجاد كرده است. تحليل مادۀ يادشده، مطالعۀ موضوع در فقه و بررسي ديدگاه فقها را مي‌طلبد. در فقه، صدور حكم به نفع مدعي‌عليه، صرفاً به استناد اصول عملي از جمله اصل برائت، در موارد عدم ارائۀ دليل و عدم درخواست سوگند از جانب مدعي، همچنين سوگند دادن مدعي عليه بدون درخواست مدعي، اجازه داده نشده است. در تحليل مادۀ 197 قانون آيين دادرسي مدني لازم است، تفسيري از آن ارائه شود كه سبب مغايرت اين ماده با فقه و ديدگاه فقها، نشود.