همدلي در اخلاق؛ بررسي تأثير همدلي بر قضاوت اخلاقي

همدلي ظرفيتي در انسان است كه به‌وسيلۀ آن، واكنش‌هاي ديگر‌گرايانۀ عاطفي برقرار مي‌كند. فرد به كمك اين ويژگي مي‌تواند از منظر ديگري جهان را ببيند و احساس او را درك كند؛ بنابراين انسان‌ها با تخيل شرايط «ديگري»، مي‌توانند رنج‌ها و لذت‌هاي او را ادراك كنند. همدلي در اخلاق، نقش برجسته‌اي دارد؛ به‌ويژه تأثير آن در قضاوت اخلاقي قابل توجه است. عده‌اي از منتقدان، منكر سودمندي همدلي براي قضاوت اخلاقي شدند. نقد اين عده به دو شكل متفاوت ارائه شده است: برخي از اين استدلال‌ها ناظر به انكار ضرورت همدلي براي قضاوت اخلاقي است و برخي ديگر مدعي‌اند كه همدلي تأثير منفي بر قضاوت اخلاقي مي‌گذارد. در مقاله حاضر كه با روش توصيفي-تحليلي تدوين شده است، نخست ادلۀ منتقدان بررسي شده، سپس به تحليل سه نوع رابطۀ علّي، سازه‌اي و تبييني و بازبيني تأثيرات منفي همدلي بر قضاوت اخلاقي پرداخته خواهد شد. درنهايت اين نتيجه حاصل مي‌شود كه اولاً همدلي به‌مثابۀ عنصري قوام‌بخش در تبيين قضاوت اخلاقي، موجه است؛ ثانياً گرچه نمي‌توان به‌صورت كلي همۀ اقسام همدلي (شناختي/عاطفي) را براي قضاوت اخلاقي ضروري دانست و تأثيرات آن‌ را كاملاً مثبت ارزيابي كرد، دست‌كم مي‌توان نشان داد كه همدليِ شناختي عنصري مثبت در قضاوت اخلاقي است.