بررسي اثر توسعه منطقه‌اي به شكل تغيير كاربري اراضي بر سطح ايستابي سفره آب زيرزميني (مطالعه موردي: حوضه آبخيز دامغان)

منابع آب زيرزميني پس از يخچال‌هاي قطبي، دومين منبع آب شيرين موجود در جهان به شمار مي‌روند. بررسي تغييرات سطح آب زيرزميني در برنامه‌ريزي و مديريت پايدار هر منطقه از اهميت فراواني برخوردار است. هدف از اين مطالعه بررسي تغييرات مكاني و زماني سطح آب زيرزميني حوضه آبخيز دامغان در ارتباط با تغييرات كاربري اراضي با استفاده از روش‌هاي زمين‌آمار، سنجش‌ازدور و رونديابي تغييرات با استفاده از نرم‌افزار R در دوره آماري 1372-1398 است. داده‌هاي سطح ايستابي به‌صورت ميانگين براي هر دوره اطلاعات ۱۷۶۰ حلقه چاه عميق، نيمه‌عميق، مادرچاه قنوات جمع‌آوري گرديد. پس از كنترل كيفيت، صحت و بررسي نرمال بودن داده‌ها با استفاده از روش كريجينگ و IDW ميان‌يابي گرديد و با استفاده از نرم‌افزار R رونديابي تغييرات صورت گرفت و در نهايت تغييرات كاربري اراضي براي سال‌هاي ۱۹۹۳، ۲۰۰۰،۲۰۱۰، ۲۰۱۵ و ۲۰۲۰ با استفاده از تصاوير ماهواره لندست و سنجش‌ازدور مورد بررسي قرار گرفت و رابطه آن با تغييرات سطح منابع آب زيرزميني با استفاده از روش زمين‌آمار مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه سطح ايستابي آب زيرزميني در بيشتر قسمت‌هاي حوضه ازجمله قسمت شرق، شمال، جنوب غرب كاهش داشته در اين مناطق كه سالانه به طور ميانگين ۵۶ سانتي‌متري و در طي ۲۶ سال 14/7 متر افت سطح آب زيرزميني رخ‌داده است، بيشترين تغييرات كاربري اراضي نيز در اين مناطق اتفاق افتاده است به‌گونه‌اي كه مساحت اراضي باغي 10016/37 هكتار افزايش، مناطق شهري 637/02 هكتار افزايش، اراضي بدون پوشش (باير) 76907/4 هكتار افزايش، منابع آب سطح ناشي از احداث سد 453/15 هكتار افزايش، مراتع 30337/58 هكتار كاهش، جنگل 48325/86 هكتار كاهش و اراضي كشاورزي 9350/47 كاهش از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۰ داشته است.