بازبيني بازسازي مسكن بم پس از زلزله‌ي سال 1382 با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر بازتواني رواني بازماندگان، بر مبناي روش‌شناسي كيو

يكي از مخرب‌ترين زلزله‌هاي ايران در دهه‌هاي اخير، با دامنه‌ي وسيع آسيب، تخريب و پيامدهاي طولاني‌مدت، زلزله‌ي سال 1382 بم است. در طول رخداد زلزله و پس‌ازآن، جوامع واكنش‌هاي عاطفي و سوگيري‌هاي شناختي را تجربه مي‌كنند كه برخاسته از »تروما «، »تجارب تروماتيك « و »از دست دادن‌هاي تروماتيك « هستند. در مرحله‌ي بازتواني، با هدف بازگشت جوامع به زندگي عادي در درازمدت، بازسازي مسكن داراي پتانسيل‌هاي قدرتمندي در التيام پيامدهاي تروماتيك است. اما به دليل فقدان دانش و شناخت پيرامون تروما درزمينه‌ي ايران، ديالكتيك بازسازي مسكن و بازتواني طولاني‌مدت جوامع و التيام با ابعاد ناشناخته‌ي زيادي روبه‌رو مي‌شوند. تحقيق حاضر با استفاده از روش Q و تكنيك دلفي، تلاش دارد در بازبيني بازسازي مسكن بم، عوامل مؤثر بر بازتواني رواني و التيام پيامدهاي تروماتيك زلزله را استخراج كند. طرح تحقيق در 5 مرحله تعريف شد. در تعريف و ساخت اجماع نظر، آيتم‌هاي مجموعه‌ي Q، با بررسي ادبيات و تحليل محتواي 10 مصاحبه‌ي عميق با صاحب‌نظران برجسته در اين زمينه، ايجاد شد. در راندهاي دلفي، مجموعه‌ي مشاركت‌كنندگان تحقيق را 23 نفر از مسئولان و محققان درزمينه‌ي بازسازي مسكن بم و بازتواني اجتماعي رواني جامعه‌ي آن، با روش نمونه‌گيري نظري و سپس گلوله برفي تشكيل دادند. بر اساس يافته‌هاي حاصل از تحليل عامل q، 6 عامل اطمينان مجدد به مصونيت در مسكن، سازگاري/ انعطاف‌پذيري، رنگ تعلق، باور بر خود كارآمدي، سولاستالژيا و سياست‌ها و برنامه‌هاي بازسازي توانمندسازنده و شاخص‌هاي مرتبط با آن‌ها، در فرايند بازسازي و محصول مسكن بازسازي‌شده‌ي بم داراي 62.6% پتانسيل تأثيرات مثبت يا تشديدكننده‌ي پيامدهاي تروماتيك زلزله و بازتواني بازماندگان هستند.