تبيين مدل رفتاري انسان در راستاي خط‌مشي رفتاري بر اساس انديشه‌هاي علامه طباطبايي

خط‌مشي گذاري جهت تغيير رفتار انسان‌ها در حوزه‌هاي مختلف بهداشت، آموزش، محيط ‌زيست، اقتصادي، فرهنگي و... از دغدغه‌هاي اصلي خط‌مشي گذاران در سطح جامعه است. از اين رو به ‌طور كلي سه رويكرد جهت نيل به اين امر پيش ‌گرفته مي‌شود؛ رويكردهاي قانوني، آموزشي و رفتاري. در اين ‌بين عمدتاً دو رويكرد قانوني و آموزشي به كار گرفته مي‌شود و رويكرد رفتاري در امر سياست‌گذاري مغفول است. در اين راستا مدل‌هاي رفتاري گوناگوني توسط انديشمندان غربي و اسلامي جهت تبيين رفتار انسان ارائه ‌شده است. در اين مقاله مدل رفتاري انسان از منظر حكمت اسلامي و براساس انديشه‌هاي علامه طباطبايي تبيين شده است. به عبارت ديگر، سعي شده با مرور انديشه‌هاي علامه طباطبايي فهرستي از عوامل مؤثر بر رفتار انسان تهيه شود و بر اساس آنها مدلي ارائه شود. مسئله اصلي اين پژوهش، پرسش از عوامل مؤثر بر رفتار انسان در قالب يك مدل مفهومي از منظر علامه طباطبايي است. مطابق مدل نهايي عوامل بيرونيِ محيطي (معماري و جغرافيا) و اجتماعي (عادات و هنجارهاي اجتماعي) در كنار عوامل دروني مانند ملكات نفس، مزاج، قواي نفس، وراثت بر ادراكات انسان اثرگذار است و تمام ادراكات و عوامل آن نيز ذيل سيطرۀ توجه نفس، منجر به اراده و صدور فعل مي‌شوند. در پايان مقاله به‌عنوان نمونه به برخي از دلالت‌هاي آن در تبيين رفتار عموم افراد و خط‌مشي گذاري عمومي اشاره ‌شده است.