پست بيوتيك ها: نسل جديد پروبيوتيك ها

اگرچه تا مدت ها تصور بر اين بود كه اثرات سلامت بخش باكتري هاي مفيد روده يا پروبيوتيك ها در گرو زنده بودن اين سلول ها و واكنش آنها با ديگر سلول هاي زنده است اما در يك دهه اخير نتايج مطالعات نشان داده است كه فرم غيرفعال اين باكتري ها (سلول مرده)، اجزاي سلولي حاصل از شكست و نيز عصاره سيتوپلاسمي آنها قادر به بروز اثرات سلامت بخشي مشابه سلول زنده است. از اين رو از سال 2011 به بعد واژگاني چون پست بيوتيك مطرح گرديد كه نشان مي داد لازمه بروز اثرات مثبت پروبيوتيك ها، زنده بودن آنها نيست و اجزاي سلولي نيز چنين توانايي را دارند. پست بيوتيك به تمامي فاكتورهاي محلولي اطلاق مي شود كه يا از سلول پروبيوتيك زنده ترشح شده و يا پس از ليز سلولي آزاد مي شوند. اين تركيبات شامل آنزيم ها، پپتيدها، پلي ساكاريدها، اسيدهاي آلي، تيكوئيك اسيدها و پروتئين هاي سطح سلول بوده و اثرات آنها در بهبود برخي بيماري هاي انسان و حيوانات اثبات شده است. شناسايي پست بيوتيك ها نه تنها به درك مكانيسم عمل پروبيوتيك ها كمك مي كند بلكه امكان توليد و توسعه فرمولاسيون هاي دارويي فاقد باكتري زنده را فراهم آورده است. در اين مقاله، پس از معرفي پست بيوتيك ها سعي شده است روش هاي توليد و شناسايي پست بيوتيك ها و نيز اثرات سلامت بخش آنها بر اساس پژوهش هاي صورت گرفته در انسان و حيوان ارائه شود. همچنين، كاربرد آنها در صنايع دارويي و غذايي به اختصار شرح داده شده است.