تحليل روابط حق‌الزحمه حسابرسي و ريسك حسابرسي در مواجهه با تجديد ارائه و آشفتگي مالي

حق‌الزحمه حسابرسي معياري براي بررسي وابستگي اقتصادي حسابرس به صاحبكار است كه ارزيابي آن مستلزم تمركز بر ميزان تلاش حسابرس و ريسك‌هاي مربوطه است. در اين مقاله روابط بين حق‌الزحمه حسابرسي و ريسك حسابرسي در مواجهه با تجديد ارائه و آشفتگي مالي مورد تحليل قرار گرفته است. تعداد 127 شركت طي سال‌هاي 1390 تا 1398 از جامعه شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران غربال شده‌اند. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه آشفتگي مالي به عنوان معياري از ريسك تجاري صاحبكار تأثير معنادار مثبتي بر حق‌الزحمه حسابرسي دارد؛ همچنين، تجديد ارائه صورت‌هاي مالي به عنوان معياري از ريسك حسابرسي تأثير معنادار مثبتي بر حق‌الزحمه حسابرسي دارد. نتايج حاكي از آن است كه تجديد ارائه صورت‌هاي مالي و آشفتگي مالي به عنوان عوامل بالقوه ريسك مي‌توانند بر ريسك درك ‌شده حسابرسان اثر بگذارند و اين رخداد تغيير رفتار حسابرسان و تغيير حق‌الزحمه حسابرسي را به دنبال دارد. حسابرسان در شركت‌هاي مشمول تجديد ارائه صورت‌هاي مالي و مواجه با آشفتگي مالي، ريسك را بالا ارزيابي كرده و سعي مي‌كنند تلاش حسابرسي را افزايش دهند كه اين موارد سبب افزايش حق‌الزحمه حسابرسي مي‌شود. طبق استدلال نظري انتظار مي‌رفت در شركت‌هاي مواجه با آشفتگي مالي، تجديد ارائه صورت‌هاي مالي بتواند نشانه جدي‌تري از ريسك حسابرسي درك ‌شده و تغيير رفتار حسابرسان در افزايش تلاش حسابرسي براي شناسايي انحراف با اهميت باشد كه مستلزم افزايش حق‌الزحمه حسابرسي است. در عين حال، بر خلاف انتظار شواهد معناداري در تأييد تأثير قوي‌تر ريسك حسابرسي بر حق‌الزحمه حسابرسي در شركت‌هاي مواجه با آشفتگي مالي مشاهده نشد.