بررسي ماهيت فلسفي و حقوقي نهاد خانواده در منشور بين المللي حقوق بشر

اعلاميه جهاني حقوق بشر و دو ميثاق بين‌المللي برخاسته از آن، به منظور حفاظت از حقوق اساسي انسان و جلوگيري از درد و رنج مضاعف او به ويژه پس از تجربه دهشتناك دو جنگ جهاني به تصويب رسيد. با وجود اين، تصريح اين سه سند به اهميت خانواده و ضرورت حمايت از آن و اختلاف رويكرد نهادهاي بين‌المللي و منطقه‌اي حقوق بشر در اين حوزه، پرسش هايي را مطرح ساخته است. پرسش اول آن است كه رويكرد فلسفي و حقوقي نسبت به نهاد خانواده در ظرف منشور بين المللي حقوق بشر چيست؟ حقوق‌دانان بين‌المللي معاصر بر اين باورند كه منظومه حقوق بشر، سه نسل از حقوق را تجربه كرده است؛ دو نسل اول ناظر به حقوق فردي و نسل سوم مشتمل بر حقوق جمعي و گروهي. با اين توضيحات حمايت از نهاد خانواده در كدام چارچوب، بسترسازي شده است؟ اين پژوهش براي پاسخ به پرسش هاي مذكور با استفاده از روش توصيفي تفسيري و اسنادي به بررسي گفتمان فلسفي و حقوقي در اعلاميه و ميثاقين پرداخته است. رويكرد تفسيري بكارگرفته شده در اين مقاله مطابق با قواعد عام تفسيري حقوق معاهدات «مولف‌محوري» و «متن‌محوري» است. يافته‌ها نشان مي‌دهد حقوق بشر در معناي عام خود در چارچوب مكتب حقوق طبيعي معنا دارد و خانواده نيز در سازوكار حقوق طبيعي و با خاستگاه طبيعي مورد توجه قرار گرفته است؛ همچنين شخصيت حقوقي نهاد خانواده مشتمل بر رويكرد منحصر بفرد فردي-نهادي در ميثاقين است.