واكاوي سامانه بارشي‌ مولد سيلاب تيرماه 1394 شهرستان سقز در استان كردستان

واكاوي سامانه‌هاي بارشي امكان شناسايي الگوهاي جوي منجر به سيل و پيش‌بيني آن را فراهم مي‌كند. بنابراين در اين پژوهش، بارش سنگين و سيل‌زاي 27 تيرماه 1394 شهرستان سقز در استان كردستان مورد واكاوي همديدي قرار گرفت. بدين منظور از نقشه‌هاي متوسط فشار سطح دريا و ارتفاع ژئوپتانسيل سطوح 700، 850، 500 و 300 هكتوپاسكال و همچنين نقشه‌هاي امگا، آب قابل‌بارش و رطوبت نسبي استفاده شد. تحليل اين نقشه‌ها براي دو روز قبل و يك روز بعد از وقوع سيل صورت گرفت. بررسي‌هاي آماري نشان داد كه در سامانه بارشي مورد مطالعه در كمتر از 45 دقيقه ايستگاه همديد سقز و ايستگاه باران‌سنجي كسنزان به‌ترتيب 7/29 و 64 ميلي‌متر بارش دريافت كرده‌اند. واكاوي همديدي نيز نشان داد سامانه پرفشار مهاجر اروپايي و زبانه كم‌فشار عربستاني باعث بارش‌هاي شديد در اين روز شده است كه درياي مديترانه، درياي سياه و درياي سرخ نيز در تقويت رطوبت اين سامانه‌ نقش داشته‌اند. در روز قبل از شروع بارش در سطح زمين سامانه پرفشار اروپايي از سمت شمال‌‌غرب و زبانه كم‌فشار عربستاني از طرف جنوب‌‌غرب به كشور نزديك شده‌اند و در روز وقوع سيل ادغام اين دو سامانه باعث بارش سنگين شده است. در سطوح بالايي جو نيز در روز قبل از شروع بارش محور ناوه در امتداد تركيه، عراق و خليج‌فارس واقع شده است. با جابه‌جايي موج كوتاه و تغيير موقعيت محور آن به‌طرف شرق و نزديك‌تر شدن آن به منطقه، مراكز فشار در سطح زمين نيز به‌طور هم‌زمان پيشروي كرده است. در اين حالت، تمام منطقه غرب كشور، در زير شرق محور ناوه موج كوتاه قرار گرفته و باعث تشديد ناپايداري و صعود هواي مرطوب شده است و شرايط را براي ريزش بارش‌هاي سيل‌آسا در منطقه فراهم نموده است. لذا مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز به‌عنوان يكي از راهكارهاي مناسب براي سازگاري و تاب‌آوري در برابر سيلاب ضرورت مي‌يابد.