بررسي تأثير مديريت چراي دام بر تركيب و شاخصهاي مكاني تنوع گونه‌اي (مطالعه موردي: مراتع شهرستان بروجن، چهارمحال و بختياري)

مديريت چراي دام يكي از نمودهاي اصلي مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز بوده به‌طوري‌كه بدون آگاهي از اثرات چراي دام بر تنوع زيستي، مديريت پايدار حوزه‌هاي آبخيز ميسر نمي‌باشد. به همين دليل آگاهي از تغييرات تنوع و تركيب گياهي تحت آشفتگيهاي طبيعي از قبيل چراي دام براي مديريت بهينه اكوسيستم از اهميت بالايي برخوردار است. تحقيق حاضر با هدف بررسي تأثير شدتهاي مختلف چراي دام (كم، متوسط و زياد) بر مؤلفههاي مكاني تنوع زيستي (آلفا، بتا و گاما)، اجزاي تنوع بتا شامل روگشت و الگوي آشيانهاي و تركيب گياهي در مراتع بروجن در استان چهارمحال و بختياري انجام گرديد. نمونهبرداري در قالب طرح تصادفي - سيستماتيك و با استفاده از 60 پلات 2×2 متري در سه منطقه معرف در سه شدت چراي دام (سبك، متوسط و سنگين) انجام گرديد. تجزيه و تحليل دادهها با استفاده از بسته آماري "veg@n" و "betapart" در نرمافزار R انجام شد. نتايج نشان داد كه افزايش شدت چراي دام موجب كاهش معنيدار مؤلفههاي تنوع آلفا، بتا و گاما ميشود (01/0P-value <) به‌طوري‌كه بيشترين مقدار مؤلفههاي تنوع آلفا، بتا و گاما، در شدت چراي كم به‌ترتيب 77/11، 22/7 و 19 و در چراي شديد به‌ترتيب برابر با 44/3، 55/3 و 7 بود. همچنين نتايج اين تحقيق نشان داد افزايش شدت چراي دام موجب افزايش معنيدار روگشت گونهاي خواهد شد كه نشان‌دهنده حذف و جايگزيني گونههاي گياهي است در حالي‌كه افزايش چراي دام تأثير معنيداري بر مؤلفه الگوي آشيانهاي تنوع بتا نداشت. نتايج آزمون NMDS نشان داد كه چراي دام در شدتهاي مختلف باعث ايجاد اختلاف معنيداري در تركيب جوامع مورد بررسي شده است. نتايج اين تحقيق نشان دادند به‌كارگيري شدت چراي سبك مي‌تواند به‌عنوان ابزار مديريتي مناسبي در راستاي حفظ و بهبود تنوع زيستي مورد استفاده قرار گيرد.