ارتباطات تجاري ميان بنادر ژاپن و ايران در عصر قاجار / ميجي

از زمان شكل گيري راه موسوم به ابريشم، مسير فوق رابط اصلي شرق و غرب آسيا بود كه در خشكي و دريا پيش مي رفت. با شروع عصر استعمار روند جهاني شدن آغاز گرديد و مسير و عملكرد ارتباطات تحول بسياري كردند، امري كه در قرن نوزدهم ميلادي به اوج خود رسيد و ارتباط نزديك ايران و ژاپن امكان پذير شد. درواقع مراكز تجاري دو كشور صاحب پيشينه اي از دوره هاي پيشتر بودند، اما با اقتضاهاي جديد، شرايط جديدي نيز به وجود آمد. در اين راستا پرسش پژوهش حاضر آن است كه كدام ناحيه ها يا بنادر ژاپن و ايران در قرن نوزدهم ميلادي براي حمل ونقل مواد فرهنگي مورد استفاده تجارت خارجي به كار رفتند و آيا ناحيه هاي تعيين شده داراي پيشينه بودند و چه عواملي بر ارتباط تجاري تأثيرگذار بوده اند. فرضيۀ پژوهش آن است كه محصولات نوع ساساني و صفوي درواقع گوياي موقعيت سياسي ژاپن و نقش تجاري ديگر ملل است تا آن كه نمايشي از ارتباط ايران و ژاپن باشند. با اين وجود بررسي پيشينۀ روابط، مناطقي را در ژاپن نشان مي دهند كه مراكز اصلي تجارت دولتي بودند كه همانا بنادر اُساكا و كوبه به سوي حوضۀ كيوتو و نارا، بندر ناگاساكي و بنادر حوضۀ خليج كاناگاوا هستند كه در قرن نوزدهم ميلادي نيز نقش مشابهي ايفا كردند تا تجارت از بنادر بوشهر، لنگه و عباسي ايران امكان پذير باشند؛ هرچند پيش از قرن نوزدهم ميلادي تجارت موردنظر هميشه تحت تأثير فرهنگ بسته ژاپن قرار داشته، ولي در عصر جديد به دليل فشار امپرياليسم و روند مدرنيزم دروازه ها گشوده شده و محصولات استراتژيك چون ترياك به قلمروي امپراتوري ژاپن وارد شدند.