تحليلي پيرامون قلمرو كوچ نشينان ايران

مقدمه: ايران بنا به موقعيت خاص جغرافيايي خود، يكي از مهمترين مناطق كوچ نشيني در جهان به شمار مي رود. بطوريكه مظاهر فرهنگي كوچ نشينان در تمام شئونات اين كشور نفوذ كرده است و سرزميني است كه با كوچ نشيني آشنا بوده و عليرغم كاهش تعداد و سهم جمعيت آنان در مقايسه با جمعيت يكجانشيني شهري و روستايي در طول تاريخ، هنوز كوچ نشينان به عنوان سومين جامعه مهم در كنار جوامع شهري و روستايي به شمار مي روند. هدف پژوهش: با توجه به پراكنش جغرافيايي كوچندگان در سطح ايران و ضرورت تعيين قلمرو اين جامعه با شيوه خاص فعاليت و انجام پژوهش ها و مطالعات تخصصي، هدف تحقيق حاضر تعيين قلمرو كوچ نشينان ايران براساس منابع موجود و نتايج سرشماري عشاير كوچنده كشور طي سال هاي 1366، 1377 و 1387 مي باشد. روش­شناسي تحقيق: با توجه به ماهيت مروري بودن تحقيق، با بهره گيري از روش گردآوري داده ها و اطلاعات به شيوه اسنادي- كتابخانه اي و تجربيات علمي نگارنده، از روش تحقيق توصيفي- كاربردي براي تعيين قلمرو كوچ نشينان در مقياس ناحيه اي و تقسيمات سياسي- كشوري استفاده شده است. قلمروجغرافيايي پژوهش: قلمرو جغرافيايي پژوهش حاضر براساس نتايج سرشماري عشاير كوچنده با بيش از هشت هزار سال سابقه استقرار در مقياس ايران مي باشد كه به غير از استان كردستان در تمامي استان هاي كشور در قالب كل قلمرو ايلي و يا بخشي از آن توزيع شده اند. يافته­ها و بحث: توزيع و پراكنش جمعيت شهري و روستايي در قلمروهاي ايلي و پيوندها و روابط اين سه جامعه در قلمروهاي ايلي كوچندگان و محدوده هاي زيست ييلاقي، قشلاقي و بازلاقي و بروز مشكلات و مسايل در قلمروهاي ايلي، نيازمند انجام پژوهش هاي مختلف، مسئله محور و در تخصص هاي مختلف در قلمرو كوچ نشينان و اثرات و پيامدهاي زندگي و پيوند و ارتباط جوامع كوچ نشين، روستانشين و شهرنشين مي باشد. نتايج: كوچ نشينان از مجموع كل مساحت ايران در گستره اي به وسعت 963 هزار كيلومترمربع، معادل 59 درصد از مساحت كشور پراكنده شده اند و قسمت عمده اي از قلمروهاي كوچ نشينان، فضاي زيستي مشترك با جوامع روستايي و شهري دارند و توزيع كوچ نشينان در 29 استان، 254 شهرستان از مجموع 30 استان و 368 شهرستان به ترتيب با 93 و 69 درصد در قالب 104 ايل و 560 طايفه مستقل با 7/1 درصد از جمعيت كشور براساس نتايج سرشماري 1387 عشاير كوچنده كشور مؤيد اين مطلب است.