عنوان مقاله :
تحليل الگوهاي زيستي سامانه‌هاي عشايري با تأكيد بر رويكرد معيشت پايدار (مورد مطالعه: كانون‌هاي عشايري شهرستان ملارد)
پديد آورندگان :
رياحي، وحيد دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم جغرافيايي - گروه جغرافياي انساني، تهران، ايران , طهماسبي، اصغر دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم جغرافيايي - گروه جغرافياي انساني، تهران، ايران , عزيزي، سميه دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم جغرافيايي - گروه جغرافياي انساني، تهران، ايران
كليدواژه :
الگوهاي زيستي , معيشت پايدار , اسكان عشاير
چكيده فارسي :
مقدمه: شناخت جوامع عشايري از حيث قابليت‌ها، امكانات، محدوديت‌ها و تنگناها و چگونگي تعامل آن‌ها از ضروريات برنامه‌ريزي توسعه پايدار است. از اين رو بر اساس معيشت پايدار ضرورت دارد، وضعيت پايداري زندگي و امكانات معيشتي آنان مورد بررسي و شناسايي قرار گيرد.
هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف شناسايي الگوهاي زيستي در چارچوب رويكرد معيشت پايدار، بر آن است تا مقايسه‌اي از سرمايه‌هاي معيشتي پنج‌گانه انساني، اجتماعي، فيزيكي، مالي و طبيعي در دسترس اين الگوهاي زيستي داشته باشد.
روششناسي تحقيق: پژوهش پيش رو، به لحاظ هدف كاربردي و از نوع كمي و توصيفي - تحليلي است. جامعه آماري شامل دو گروه عشاير اسكان‌يافته و عشاير نيمه‌كوچنده مجموعاً با تعداد 520 خانوار است. با استفاده از فرمول اصلاح‌شده كوكران 126 خانوار و از هر گروه 63 خانوار، به عنوان حجم نمونه تعيين شد. گردآوري اطلاعات به صورت اسنادي و پيمايشي با فن مصاحبه و پرسشنامه انجام گرفت. به منظور تجزيه‌وتحليل داده‌ها در محيط نرم‌افزار Spss23 از Student-T-test استفاده شد.
قلمروجغرافيايي پژوهش: شهرستان ملارد در استان تهران، داراي چهار دهستان به نام‌هاي اخترآباد، بي‌بي سكينه، ملارد جنوبي و ملارد شمالي است. عشاير اين شهرستان در دهستان اخترآباد از توابع بخش صفادشت، استقرار يافته‌اند.
يافتهها و بحث: الگوهاي زيستي عشاير شهرستان ملارد به دو شكل است. يك گروه عشاير اسكان‌يافته‌اند و گروه ديگر عشاير نيمه‌كوچنده. وضعيت دارايي‌هاي معيشتي در بين اين دو گروه تفاوت‌هاي چشمگيري داشته به طوري كه شرايط زندگي آنان را براي ادامه كوچ يا اسكان تحت تأثير قرار مي‌دهد.
نتايج: نتايج نشان داد ميانگين شاخص سرمايه انساني در گروه عشاير اسكان‌يافته 45/3 و عشاير نيمه‌كوچنده 40/3 بود. از سوي ديگر، شاخص سرمايه اجتماعي در گروه عشاير نيمه‌كوچنده با مقدار 76/3 نسبت به عشاير اسكان‌يافته با مقدار 18/3 داراي ارزش بالايي بوده است. شاخص سرمايه فيزيكي به ترتيب 83/3 و 98/2 در گروه عشاير اسكان‌يافته و عشاير نيمه‌كوچنده به دست آمد. سرمايه مالي در گروه عشاير اسكان‌يافته 97/3 و عشاير نيمه‌كوچنده 98/2 بود. ميانگين سرمايه طبيعي در اين دو گروه تفاوت بسيار كمي داشت و به ترتيب 22/1 و 42/1 در گروه عشاير اسكان‌يافته و در گروه عشاير نيمه‌كوچنده بود؛ بنابراين مي‌توان گفت، ميانگين سرمايه‌هاي اجتماعي و طبيعي عشاير نيمه‌كوچنده بالا بوده است. علاوه بر اين كل دارايي‌هاي معيشتي عشاير اسكان‌يافته و نيمه‌كوچنده به ترتيب 13/3 و 91/2 بود. پس ميانگين كل دارايي‌ها به طور قابل ملاحظه‌اي در گروه عشاير اسكان‌يافته در مقايسه با گروه عشاير نيمه‌كوچنده بيشتر است.
عنوان نشريه :
مطالعات برنامه ريزي قلمرو كوچ نشينان
