اخلاق شفقت به روايت آگوستين

اخلاق شفقت يكي از اصناف اخلاق است كه برخي عالمان اخلاق و اخلاق‌پژوهان به آن توجه داشته‌اند. اين اخلاق از اصناف اخلاق حداكثري، و جامع برخي از اصناف اخلاق به شمار مي‌آيد، از قبيل عدالت كه در جامعه مدني محقق مي‌شود، احسان كه عالي‌ترين درجه‌اش آگاپه، محبت خدا به انسان، است، و عشق كه از نظر آگوستين مخصوص خدا است. آگوستين از معدود عالمان اخلاق در سنت ديني مسيحيت است كه هم از اين نوع از اخلاق بحث كرده، و هم به اهميتش واقف است. اين جستار نشان داد كه به رغم آنكه واژه «شفقت» در آثار وي ‌صراحتاً نيامده، او معنا و مفهوم «شفقت» را با بسامد چشمگيري به كار برده ‌است. آگوستين عشق و ايمان را مؤلفه‌هاي اساسي اخلاق شفقت مي‌داند و معتقد است فقط از طريق آنها مي‌توان به آفريده‌هاي خدا شفقت ورزيد؛ عشق به خدا در دوستي خلق آشكار مي‌شود و ايمان هم مي‌تواند ميل به خير را بارور كند. با اينكه تحقق حقيقي عشق در خدا ممكن است، در نسبت با خلق در قالب اخلاق شفقت تجلي مي‌يابد. ضمن اينكه مي‌توان اخلاق شفقت را در آثار آگوستين در روابط چهارگانه انسان با خدا، خود، ديگران و عوالم رديابي كرد.