بررسي مدل زبان شناسي كلام عقلي اسلامي

به رغم توجه جدي فلاسفه ي غربي به زبان دين، كه پس از وقوع چرخش زباني اتفاق افتاد، در ميان مباحث كلام اسلامي، پژوهش مستقلي حول محور مدل زبان شناسيِ كلام عقلي اسلامي، شكل نگرفته است. اين در حالي است كه مدل زباني مورد استفاده ي متكلمان، عامل تعيين كننده اي در تبيين، اثبات و استخراج موضوعات و مسائل كلامي است. در واقع مباني تصوري و تصديقي متكلم درباره ي زبان، معنا، حقيقت، يقين و اموري از اين دست، نوع مواجهه ي او با متن را رقم مي زند و رويكرد ظاهرگرايانه يا تاويلي وي را سامان مي دهد. مسئله ي اصلي پژوهش حاضر، به اين موضوع اختصاص يافته است.در يك تقسيم بندي كلي، مدل هاي زبان شناسي به دو دسته ي سنتي و مدرن تقسيم مي شوند. با توجه به شواهد تاريخي و قرائن موجود در كلام اسلامي، مدل زبان شناسيِ كلام اسلامي، انطباق بيشتري با مدل زبان شناسيِ سنتي دارد كه مولفه هاي آن عبارت است از: 1)اتم گرايي لفظي 2)نظام تك معنا 3)جدايي فكر از تكلم 4)مزيت وضوح 5) فضيلت يقين. مدل زبان شناسي سنتي با وجود مزيت نسبي اي كه در دوره اي از تاريخ علم كلام داشته اما از عهده ي تبيين بسياري از موضوعات كلامي از جمله تمثيلات، صفات خبري و پيچيدگي هاي زبان بر نمي آيد و رهيافت هاي مدل هاي زباني مدرن، تبيين بهتري از اين امور ارائه مي دهند.