واكاوي تجربه الهيات مدرسي در مواجهه با پديده‌هاي اقتصادي: رهيافت‌هايي از نظريه قيمت عادلانه

مدرسيان مجموعه‌اي از متكلمان مسيحي بودند كه عمدتاً طي قرون دوازدهم تا هفدهم ميلادي كنشگري فعالي در اروپا داشتند. از جمله آموزه‌هاي چشمگير در ادبيات مدرسي نظريه قيمت عادلانه است، كه مي‌توان آن را يكي از پربسامدترين نظريه‌ها در تاريخ عقايد اقتصادي نيز برشمرد. اين مطالعه در تلاش است تا با مراجعه به متون كلاسيك مدرسي به بازخواني نظريه قيمت عادلانه در انديشه اقتصادي متفكران مدرسي بپردازد و از اين روزن تجارب عمومي الهيات مدرسي در مواجهه با پديده‌هاي اقتصادي را بررسي كند. براي اين منظور، نظريه قيمت عادلانه از ريشه‌هاي شكل‌گيري آن در حكمت عملي مدرسي تا سطحي‌ترين صورت آن به عنوان يك نهاد اقتصادي بررسي مي‌شود تا بتوان به اين سؤال پاسخ گفت كه چگونه الهيات مي‌تواند در ساحت عملي خود تا سطحي‌ترين اعتبارات اقتصادي نقش‌آفريني كند. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد متفكران مدرسي در ساحت نظريِ الهيات عملي دستاوردهاي چشمگيري براي ترويج الهيات از طريق تأليفات و آموزش‌هاي خود در مدارس داشتند و در ساحت عملي آن نيز سعي در عملي‌سازي الهيات در بنيادهاي انساني جامعه از طريق ساخت اعتبارات و نهادهاي مختلفي همچون قيمت عادلانه داشتند. در اين راستا نظريهٔ سعادت دوگانهٔ انسان در الهيّات مدرسي تأثير مهمي در شكل‌گيري موضوعات اقتصادي به مثابهٔ بخشي از حكمت عملي مدرسي داشته است. به رغم اين دستاوردها، عدم فهم نظام‌مند ايشان از پديدهاي مدرني چون نظام سرمايه‌داري و نيز عدم تلاش براي تحقق عملي آموزه‌هاي خود در ساخت اجتماعي و اقتصادي جامعه از جمله كاستي‌هاي مواجهه ايشان به شمار مي‌آيد.