ارزيابي تغييرات جريان و غلظت نيترات رواناب خروجي از حوضه آبريز تحت سناريوهاي مديريتي با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردي: دشت هشتگرد)

استراتژي‌هاي مديريت حوضه آبريز مي‌تواند در تعديل مشكلات ناشي از آلودگي منابع آب، مورد توجه قرار گيرد. در اين پژوهش جهت ارزيابي رواناب و نيترات با توجه به سناريوهاي مديريتي براي محدوده مطالعاتي هشتگرد، از مدل هيدرولوژيكي نيمه ‌توزيعي SWAT استفاده شده است. پس از شبيه‌سازي رواناب، از سه ايستگاه هيدرومتري براي واسنجي در دوره 1990 تا 2013 و اعتبار‌سنجي در دوره 2014 تا 2018 استفاده شد. نتايج شاخص‌هاي آماري R^2 و NS نشان مي‌دهد شبيه‌سازي در اين حوضه با دقت خوبي انجام پذيرفته است، همچنين نتايج حاكي از آن است با اعمال سناريو اول (تغيير الگوي كشت) و سناريو دوم (افزايش راندمان آبياري) مقدار مصرف آب در بخش كشاورزي از 85.3 ميليون متر مكعب در وضع موجود به 59.8 ميليون متر مكعب كاهش خواهد يافت كه اين امر باعث ارتقاي راندمان كوددهي نيز خواهد شد و به‌ عبارتي با تغيير الگو مي‌توان به كاهش نفوذ عمقي كمك كرد، از طرفي با آبياري قطره‌اي نياز به شستشو خاك و هدر رفت آب كم مي‌شود. با مقايسه مقادير نيترات ثبت شده در ايستگاه هيدرومتري ده‌ صومعه كردان در دوره پايه با مقادير شبيه‌ سازي شده نيترات در سناريوي اول نيز نتايج به خوبي نشان مي دهد كه با اعمال سناريو اول ميزان نيترات شبيه ‌سازي شده در اين ايستگاه هيدرومتري به نسبت دوره پايه به جز در فصل زمستان و اوايل فصل بهار روندي كاهشي داشته است. در سناريو دوم نيز نتايج نشان داد كه با تغيير روش آبياري، ميزان آبشويي نيترات در تمامي طول سال نسبت به دوره پايه كاهش چشم گيري داشته است. به‌طور كلي سناريوي دوم در كاهش آبشويي نيترات اثرگذاري بيشتري داشته و توصيه مي‌شود.