بررسي الگوي مكاني و زماني جذب آب توسط ريشه گياه ذرت و كلزا تحت تنش كم آبي

اين پژوهش با هدف بررسي الگوي مكاني و زماني جذب آب در شرايط رطوبتي بهينه و تنش كم آبي صورت گرفت. به اين منظور، دو گياه ذرت و كلزا با دو الگوي توسعه ريشه متفاوت در گلدان هايي با ابعاد 48 در 62 سانتي متر و در چهار تكرار كشت گرديد. فضاي داخلي هر گلدان به 18 ناحيه تقريبا مساوي تقسيم گرديد و سپس با خاكي با بافت لوم شني  كه با استفاده از يك لايه 2.5  سانتي متري از شن درشت از يكديگر جدا شده بوده اند پر گرديد. اين لايه شن درشت به منظور قطع هيدروليكي ناحيه هاي مختلف استفاده گرديد. سپس با استفاده از تانسيومترهاي دست ساز، مكش ماتريك ثابت و برابر در همه بخش هاي خاك اعمال و نيز مقدار جذب آب از هر كدام از اين بخش هاي خاك در طي زمان اندازه گيري شد. با توجه به تثبيت مكش ماتريك و در نتيجه رطوبت خاك و عدم زهكشي و تبخير مقدار جذب آب معادل تعرق در نظر گرفته شد. در انتها دو گلدان از هر كشت با افزايش مكش ماتريك توده خاك تحت تنش كم آبي قرار گرفت. پس از  استقرار كامل گياهان، تعرق به صورت روزانه اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه در هر دو گياه بيشترين ميزان جذب آب در شرايط بهينه رطوبتي از لايه اول (0-10 سانتي متر)  و دوم (12/5 - 5 - 22سانتي متر) صورت گرفت، اما با اعمال تنش خشكي، سهم لايه هاي تحتاني در تامين آب مورد نياز تعرق نسبت به لايه سطحي بيشتر شد. تغيير الگوي جذب آب به وضعيت هيدروليكي  خاك و مقاومت هاي عرضي و طولي ريشه و خاك نسبت داده شد. در پي خشكي خاك با افزايش دو مقدار مقاومت هيدروليكي خاك (افزايش 3000 حدود برابري مقاومت هيدروليكي خاك) و مقاومت هيدروليكي عرضي ريشه كه به صورت سري قرار گرفته اند، افت پتانسيل هيدروليكي آب درون آوندهاي چوبي از طوقه تا نواحي نوك ريشه كاهش يافته و امكان برقراري شيب پتانسيل در عرض نواحي انتهايي  ريشه فراهم شده و جذب آب در اين بخش ها افزايش مي يابد.