الگوي بيان ژن هاي كد كننده عوامل رونويسي bZIP56،WRKY1 و NAM-B1 تحت شرايط كمبود روي در گندم نان (Triticum aestivum L.)

مقدمه و هدف: گندم نان (Triticum aestivum L.) يكي از مهم ترين محصولات اصلي تغذيه اي در جهان است. با وجود تلاش ها در جهت بهبود كيفيت گندم، سطح ريزمغذي ه اي آن هنوز پايين تر از حد مطلوب براي تغذيه انسان قرار دارد. به ويژه كمبود روي (Zn) يك مشكل گسترده تغذيه اي در كشورهايي است كه به طور عمده به رژيم غذايي وابسته به غلات متكي مي باشند. بنابراين تحقيق حاضر به منظور مطالعه و بررسي الگوي بيان ژن هاي كدكننده عوامل رونويسي bZIP56، WRKY1 و NAMB1 تحت شرايط كمبود روي در گندم نان اجرا شد. مواد و روش‌ها: در اين تحقيق، دو رقم گندم هامون (رويكارا) و هيرمند (رويناكارا) در شرايط كمبود و كفايت روي ( به ترتيب صفر و پنج ميلي گرم روي در كيلوگرم) خاك كشت و نمونه برداري از برگ و ريشه گياهان در دو مرحله 30 روز بعد از جوانه زني (رويشي) و 30 درصد گلدهي (زايشي) انجام گرفت و بيان نسبي ژن هاي كد كننده عوامل رونويسي فوق الذكر در شرايط كمبود روي نسبت به شرايط كفايت آن با استفاده از روش Real time PCR مورد ارزيابي قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بيش ترين ميزان افزايش بيان نسبي ژن هاي bZIP56 (بيش از 77 برابر كنترل) و WRKY1 (بيش از 20 برابر كنترل)، در ريشه رقم رويكارا (هامون) در مرحله زايشي مشاهده شد. همچنين ميزان بيان هر دو ژن در برگ رقم هامون در مرحله رويشي نيز بطور قابل توجهي نسبت به گياهان شاهد افزايش يافت. بيشترين ميزان بيان نسبي ژن كد كننده عامل رونويسي NAMB1 (بيش از 54 برابر كنترل) در برگ رقم روي‌ناكاراي هيرمند در مرحله زايشي مشاهده شد. همچنين ميزان بيان اين ژن در ريشه و برگ رقم رويكاراي هامون به ترتيب در مراحل زايشي و رويشي بطور قابل توجهي نسبت به گياهان شاهد افزايش يافت. نتيجه‌گيري: بطور كلي با توجه به افزايش بيان نسبي رونوشت هاي هر سه ژن كد كننده عوامل رونويسي مورد مطالعه در مرحله زايشي در ريشه رقم رويكارا، احتمالا هر سه ژن در فعال سازي و القاي رونوشت برداري ژن هاي دخيل در جذب روي در ريشه در شرايط كمبود روي در انتهاي دوره رشدي مشاركت دارند. بنابراين مي توان از اين ژن ها در در برنامه هاي اصلاحي بهبود كيفيت دانه و غني سازي زيستي گندم نان براي توليد ارقام رويكارا استفاده كرد.