تحليل حساسيت نرم‌ افزار Hydrus نسبت به داده‌هاي ورودي در شبيه ‌سازي حركت آب و جذب ريشۀ گياه مرجع چمن

پيش‌ بيني دقيق حركت آب در خاك و جذب ريشه در راستاي ايجاد شرايط رطوبتي بهينۀ منطقۀ ريشه براي عملكرد بهتر گياه اهميت بسيار زيادي دارد. در اين پژوهش، حركت آب در خاك و جذب ريشه به‌ صورت هم ‌زمان با استفاده از نرم‌ افزار HYDRUS - 3D شبيه‌ سازي شد. براي اين منظور، گياه چمن در سه لايسي ‌متر با بافت خاك يكسان كشت شد. آبياري هر سه روز يك بار در ساعت ۱۰ صبح انجام شد. رطوبت اعماق ۵، ۱۵، ۲۵، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ سانتي ‌متر، هر روز ساعت ۱۰ صبح و عصر اندازه‌گيري شد. حجم آب زهكشي خارج شده از لايسي ‌مترها در روزهايي كه آب از لايسي‌متر زهكش مي‌شد، اندازه‌گيري شد. اندازه‌گيري‌ها در يك دوره ۸۱ روزه انجام شد. ويژگي‌هاي فيزيكي خاك در آزمايشگاه نيز اندازه‌گيري شدند. در اين پژوهش، از نرم‌ افزار HYDRUS - 3D جهت شبيه‌ سازي آب زهكش شده از لايسي ‌متر، مقادير جذب ريشۀ روزانه، رطوبت اعماق مختلف خاك، برآورد منحني مشخصۀ آب خاك و منحني هدايت هيدروليكي استفاده شد. نتايج نشان داد كه مقادير بارندگي در برآورد حجم آب زهكشي شبيه‌سازي شده و اختلاف آن با حجم آب زهكشي اندازه‌گيري شده تأثير به‌ سزايي دارد. در تمامي شبيه ‌سازي‌ها، حداقل و حداكثر خطاي نسبي به‌ ترتيب 0/79 تا 35/1 درصد به ‌دست آمد. با افزايش رطوبت اوليه و هدايت هيدروليكي خاك خطاي نسبي بين دادۀ زهكشي اندازه‌گيري شده و برآورد شده افزايش و با افزايش رطوبت اشباع و رطوبت باقيمانده در خاك كاهش مي‌يابد. حجم تجمعي آب زهكشي اندازه‌گيري و برآورد شده در كل دوره به اندازه 5/28 درصد باهم اختلاف دارند. مقادير جذب ريشه (حداقل 0/5 و حداكثر 3/5 ليتر در يك دور آبياري) نشان داد كه در مرحله سوم رشد جذب ريشه حداكثر مقدار را دارد و با مقايسه جذب ريشة واقعي و پتانسيل كه اختلاف ناچيزي دارند هيچ تنشي به گياه وارد نشده است. از مقايسۀ منحني مشخصه اندازه‌گيري شده و شبيه‌ سازي شده مي‌توان نتيجه گرفت كه مدل دقت بالايي در تخمين منحني مشخصه آب خاك دارد.