روند تغييرات هندسي رودخانه قره‌چاي در سال‌هاي 1347 تا 1400

رودخانه‌ها سيستم‌هاي پويايي هستند كه مرزهاي جانبي و مشخصات ريخت‌شناسي آن‌ها در طول زمان و به‌طور پيوسته در حال تغيير است. خصوصيات ريخت‌شناسي رودخانه‌ها به‌واسطه‌ ويژگي پوياي آن، همواره دچار تغيير هستند. اين‌گونه تغييرات مي‌تواند بر سازه‌هاي بناشده در حاشيه‌ رودخانه‌ها، زمين‌هاي كشاورزي و غيره آثار منفي بگذارد. در اين پژوهش، ريخت‌شناسي قسمتي از رودخانه‌ قره‌چاي در استان مركزي شهرستان خنداب از بالاي روستاي شاوه تا پايين روستاي فاراب، به طول 12 كيلومتر بررسي شده است. عكس‌هاي هوايي سال 1347 و تصاوير ماهواره‌اي استخراج شده از سنجنده‌ لندست سال 1400 در محيط نرم‌افزار ArcGIS10.2 رقومي شده است. در مرحله‌ بعد در محيط نرم‌افزاري Auto Cad متغيرهاي هندسي رودخانه مانند طول موج، طول دره، ضريب خميدگي، زاويه‌ مركزي و شعاع دايره‌ مماس بر قوس‌ها، براي بررسي تغييرات با روش برازش دايره‌هاي مماس بر قوس رودخانه اندازه‌گيري شده است. با نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل‌هاي آماري بر روي متغيرهاي هندسي صورت گرفته است. نتايج مطالعه‌ اين متغيرها و مقايسه‌ آن‌ها در دو بازه زماني مورد بررسي نشان مي‌دهد در اين محدوده تعداد 23 پيچان‌رود از سال 1347 تا سال 1400 وجود داشته است. تعداد پيچان‌رودها از سال 1347 تا سال 1400 تغيير نكرده است. الگوي كلي رودخانه از سال 1347 تا 1400 تغيير عمده‌اي نداشته است و الگوي رودخانه همواره از نوع سينوسي است. فقط در بعضي مسيرها پيچ رودخانه به سمت راست يا چپ كشيده شده يا عرض رودخانه تغيير كرده است. محاسبه مقادير متغيرهاي هندسي بازه مورد مطالعه در دو دوره و مقايسه‌ آن‌ها با يكديگر نشان داد كه تغييرات عمده‌اي در پروفيل طولي و مقدار پارامترها ديده نمي‌شود، شكل و پلان رودخانه تغييرات زيادي نداشته است. تغييرات، حالت بهنجار دارد كه گوياي روند منظم و مشخص در عوامل تأثيرگذار بر فعاليت‌هاي ريخت‌شناسي رودخانه است.