واكاوي گزاره‌هاي اعتقاديكلامي قرآن‌ كريم دربارۀ سلامت محيط‌ زيست، مطالعۀ كيفي در نقد ديدگاه كيت توماس

سابقه و هدف: برخي از نظريه‌پردازان علت اصلي ظهور بحران‌هاي محيط زيست را آموزه‌هاي اديان مي‌دانند. براي نمونه كيت توماس به بخشي از آيات قرآن كريم اشاره مي‌كند و آن را موجب شكل‌گيري آسيب‌هاي مختلف زيست‌محيطي قلمداد مي‌كند. هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي انتقادي ديدگاه كيت توماس بود. در اين بررسي انتقادي تلاش شده است از گزاره‌هاي اعتقاديكلامي با محوريت گزاره‌هاي قرآن كريم استفاده شود. روش كار: اين مطالعۀ كيفي با رويكرد تحليل محتوا در جهت نقد ديدگاه كيت توماس صورت گرفته است. در اين مطالعه، داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌هاي عميق انفرادي با 18 نفر از خبرگان گردآوري شده است. در مرحلۀ نخست با هر يك از خبرگان كه متخصص در اين مسئله بودند مصاحبه‌اي انجام شد و پس از ثبت و تحليل، نگارش تحقيق صورت گرفت. مؤلف مقاله تضاد منافعي گزارش نكرده‌ است. يافته‌ها: يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه هر يك از خبرگان با توجه به مباني كلامي قرآن كريم به بخشي از نقد كيت توماس پرداخته‌اند. به اعتقاد آنان كيت توماس نتوانسته است معاني دقيق و صحيح هر يك از «خلافت الهي در زمين»، «اشرفيت انسان در ميان مخلوقات» و «مالكيت و آزادي انسان» را به نيكي درك كند. نتيجه‌گيري: با توجه به آنچه از آموزه‌هاي اعتقاديكلامي قرآن كريم استفاده مي‌شود، كيت توماس نتوانسته است به درك درستي از رابطۀ اسلام و محيط زيست دست يابد. رهنمون‌هاي مختلفي مانند «مسئوليت‌پذيري»، «عدالت‌ورزي»، «اراده و اختيار درست»، «ذي‌‌شعور بودن مخلوقات» و «وحدت وجود» در قرآن كريم وجود دارد كه به‌كارگرفتن آنها موجب حفاظت و شكوفايي بيشتر محيط زيست مي‌شود. با توجه به اينكه هيچ نوشتاري دربارۀ اين مسئله مشاهده نشده، تحقيق حاضر داراي مسئله‌اي نو است.