كميّت و كيفيت آب كشاورزي و تأثير آن بر توليدات كشاورزي و پايداري سكونت‌گاه‌هاي روستايي (مورد مطالعه: دشت فيروزآباد)

آب عامل اصلي تضمين ‌كننده پايداري نظام‌هاي اجتماعي -اكولوژيكي موجود در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. با وجود اين، تغيير اقليم و مديريت ناپايدار منابع آب موجب بروز كم‌آبي در اين مناطق شده است. به‌منظور حفظ توازن ميان نياز بخش كشاورزي به آب و ظرفيت منابع هر منطقه، بررسي رابطه بين آب، توليد و جمعيت ضروري است. لذا اين پژوهش با هدف واكاوي تأثير تغييرات كمي و كيفي آب بر توليدات كشاورزي و جمعيت روستايي در دشت فيروزآباد فارس انجام شده است. داده‌هاي پژوهش از طريق بانك اطلاعاتي سازمان‌هاي جهاد كشاورزي و آب منطقه‌اي و نيز درگاه آمار ايران گردآوري شد. يافته‌ها نشانگر كاهش شديد ظرفيت منابع آب كشاورزي است؛ اما آسيب‌پذيري آب در منطقه يكسان نبوده و مي‌توان كشاورزان را به سه گروه داراي دسترسي كم، متوسط و زياد به آب تقسيم‌بندي نمود. با اين حال، تحليل سري زماني نشان ‌دهنده اين است كه ادامه روند كنوني مديريت آب مزرعه به كاهش دسترسي هر سه گروه به آب خواهد انجاميد. همچنين يافته‌هاي حاصل از تحليل رگرسيون مؤيد پيوند آب و توليد كشاورزي است. به ‌نحوي‌ كه كاهش آب كشاورزي به ‌همراه تنزل در ميزان نزولات جوي، كاهش مصرف كود و سموم شيميايي و همچنين ضريب مكانيزاسيون به افت ميزان توليد محصولات زراعي انجاميده است. از سوي ديگر، ميان آب و جمعيت روستايي نيز رابطه‌اي انكارناپذير وجود دارد. به‌ نحوي ‌كه تراكم جمعيت در روستاهاي داراي دسترسي زياد به آب در طول زمان افزايش يافته است. بر مبناي يافته‌ها، توصيه‌هايي براي ارتقاي بهره‌وري آب، توليد و حفظ توازن آب و جمعيت ارائه شده است.