مكان‌يابي نقشه‌هاي خطرپذيري سيلاب رودخانه دز با رويكرد پدافند غيرعامل (محدوده مطالعاتي: شهرستان دزفول)

كاهش آسيب پذيري كاربري هاي شهري جهت تقليل ميزان خسارات، از مهم ترين اهدافي است كه امروزه برنامه ريزان و مديران شهري درصدد اجراي آن مي باشند كه اين مهم با بهره گيري از رويكردهاي جديد مديريت بحران از قبيل پدافند غيرعامل، قابل دستيابي مي باشد و مي تواند در ايجاد محيط ايمن در شهرها مؤثر واقع شود. نقشه خطر سيل شهري ابزار جديدي است كه مي تواند در تعيين مكان هاي توسعه استفاده شود تا از ريسك پذيري مردم و خسارت كاربري ها بكاهد. اين نقشه ها وضعيت مناطق مسكوني و ديگر كاربري ها را نسبت به سيل نشان مي‌دهند و بيان مي كنند كه در قسمت هايي كه آسيب پذيري درجه بالايي دارد، بايد عمليات كنترل سيلاب و سامانه هاي هشدار دهنده سيلاب در نظر گرفته شوند.  در اين تحقيق، سطوح سيل گير در دوره بازگشت هاي 2، 5، 25، 50، 100 200 و 500  ساله در بازه‌اي به طول 5/8 كيلومتر از بستر رودخانه دز در محدوده مركزي شهرستان دزفول با استفاده از مدل HECRAS و نرم‌افزار ArcGIS تهيه گرديد به اين منظور از نقشه هاي رقومي با دقت 10 متر، آمار دبي ايستگاه  هيدرومتري سد تنظيمي دزفول و ويژگي هاي مورفولوژي رودخانه، در محدوده مطالعاتي استفاده شد.  از آنجا كه حريم رودخانه دز، پهنه سيل­گير سيلاب با دوره بازگشت 25 ساله است، نتايج نشان داد كه بيشترين عمق و سرعت آب در زمان سيلاب با دوره بازگشت 25 سال به ترتيب  19/47 m وm/s  7/43 مي‌باشد از طرفي به ازاي دوره بازگشت‌هاي 2، 5، 25، 50، 100، 200 و 500 ساله، به ترتيب 65/6، 106/3، 154/1، 168/1، 180/6، 192/4 و 208 هكتار زير پوشش سيل قرار مي گيرد كه با توجه به وجود مناطق مسكوني و كاربري‌هاي تفرجگاهي در حاشيه رودخانه، لازم است در قسمت هايي كه آسيب پذيري بيشتري پيش بيني مي شود، براي عمليات كنترل سيلاب و سامانه هاي هشدار دهنده سيل اقدام گردد و به‌منظور رفع تصرف‌هاي غير قانوني كه در بستر و حريم رودخانه دز صورت گرفته است، اقدام لازم به عمل آيد.