شهر در چنبره‌ي توسعه‌ي ناموزون و اقتدارگرايي ايلي: تاملي در مهمترين عوامل شكل‌گيري و تداوم فرايندهاي مهاجرت در عصر تيموري(772-912ق)

مسئلۀ مهاجرت در دورۀ تيموري، به‌صورت قابل‌تأملي با دو مؤلفه توسعه ناموزون شهر و اقتدارگرايي ايلي پيوند يافت. درنتيجه اين دو رويكرد، دو نتيجه مهم نيز در پيوند ميان شهر و مهاجرت رخ داد. نخست رونق فزاينده برخي كانون هاي شهري در شرق ايران و تقويت بن مايه هاي فرهنگياقتصادي آن‌ها با بهره گيري از سياست هاي مهاجرتي دستوري و اجباري كه به تهي شدن ساير مراكز شهري از ظرفيت ها و جذابيت هاي ابقاكننده منجر مي شد و ديگر تأثير اقتدارگرايي ايلي بر روندهاي مهاجرت كه خود را در پديده هايي مانند رشد فزاينده فشارهاي مالياتي، اقتصاد مبتني بر غارت، جابجايي هاي اجباري و متناوب جمعيتي به‌منظور كنترل ناآرامي ها، وجود نوعي بي‌توجهي به ديگر كانون‌هاي شهري، پراكندگي قدرت بر اساس معيارهاي ايلي و غيره نشان مي داد. در اين پژوهش، با فرض اينكه سياست هاي مبتني بر توسعه ناموزون شهر و اقتدارگرايي ايلي در فزوني گرفتن فرآيندهاي مهاجرت تأثيري عميق برجاي گذاشته اند، تلاش مي شود تا نقش اين سياست ها در برهم خوردن تعادل شهرها، نابساماني هاي شهري و اضطراب اجتماعي ناشي از نوع اعمال قدرت ايلياتي، توضيح و تأثير مستقيم آن‌ها بر فرآيندهاي مهاجرت نشان داده شود. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه پديده مهاجرت در اين دوره عمدتاً ماهيتي اجباريدستوري و از بالا داشت كه همگي به‌صورت مستقيم از ماهيت دولت و خاصه از دو گرايش عمده در سياست تيموري يعني توسعه ناموزون و اقتدارگرايي ايلي تأثير پذيرفتند.