تعارض بين گروداران كليدي منابع ‌طبيعي در شهرستان‌هاي اردبيل و گرمي (استان اردبيل)

نقش مراتع و جنگل‌ها، در شيوة زندگي مردم وابسته به طبيعت، بسيار مهم و مؤثر است. با توجه به كمبود منابع و تنوع مصرف‌كنندگان، تعامل بين بهره‌برداران منابع ‌طبيعي و متوليان آن، در موارد زيادي به تعارض منجر مي‌شود. شناخت عوامل مؤثر در تضاد بين گروداران كليدي، از اركان مديريت منابع ‌طبيعي است. با توجه به منابع غني جنگلي و مرتعي در استان اردبيل و تعارض‌هاي موجود، اين منطقه به‌عنوان هدف، انتخاب شد. سپس مؤلفه‌هاي حقوقي، مديريتي، بهره‌برداري و اجتماعي از منظر بهره‌برداران و كارشناسان بررسي و 205 پرسشنامه به‌روش گلوله‌برفي تكميل شد. روايي متغيرهاي اصلي پژوهش بيش‌تر از 0/7 به‌دست آمد. براي مقايسه ديدگاه دو گروه از آزمون ناپارامتري يومن-ويتني استفاده شد. نتايج نشان داد كه در كل منطقه تضاد منابع طبيعي وجود دارد، اما از نظر اختلاف ديدگاه، تفاوت بين بهره‌برداران و كارشناسان دولتي در خصوص عوامل مؤثر در تضاد معني‌دار نيست. مهم‌ترين مؤلفه‌هاي مؤثر در افزايش تضاد در اين منطقه از ديدگاه بهره‌برداران، تخصصي نبودن شوراي حل اختلاف، كمبود حمايت دولت از دامدار، فقر مالي، نزاع با متجاوزين به حدود مراتع و سطح آگاهي مردم بود. از نظر كارشناسان، كمبود حمايت دولت از دامدار، نقص قوانين، عدم وجود تعاوني مرتع‌داري، ناكافي بودن آب در مراتع، كاهش همياري در بين مردم و مهاجرت معرفي شد. زمين‌خواري، قاچاق چوب و شخم زيراشكوب، توسط هر دو گروه، به‌عنوان عامل مؤثر قوي در تضاد معرفي نشد. از نظر مديريتي نيز مؤثرترين روش كاهش تضاد توسط هر دو گروه، قرق جنگل‌ها و مراتع بود، ولي لزوم مديريت مشاركتي از نظر هر دو گروه، اولويت نداشت. در مجموع، حضور مؤثرتر كارشناسان منابع ‌طبيعي در عرصه، شناخت پتانسيل‌هاي معيشتي منطقه، تشويق و آموزش مردم به شناختن مشاغل جايگزين ‌راه‌كار مناسبي در كاهش تضاد است.