بررسي تغييرات كيفي آب زيرزميني در دشت ورامين تهران

ارزيابي كيفيت منابع آب به‌خصوص منابع آب آشاميدني در سال‌هاي اخير هم‌زمان با كاهش سرانۀ منابع آب در دسترس، از اهميت زيادي برخوردار است. در اين پژوهش، كيفيت منابع آب دشت ورامين با استفاده از شاخص كيفيت آب (WQI) در يك بازۀ 10 ساله (97-1387) مورد بررسي قرار گرفت. بدين‌منظور، تعداد 35 نمونه از نقاط مختلف دشت ورامين تهيه شد و غلظت پارامتر‌هاي تأثيرگذار بر كيفيت منابع آب زيرزميني مورد بررسي قرار گرفت. طبق نتايج، كلسيم، سديم و كلر با كل مواد جامد محلول (TDS) همبستگي مثبت و معنا‌داري دارند. هم‌چنين، بر اساس نقشه توزيع مكاني منطقۀ دشت ورامين در سال ۱۳۹۷ مساحت بيش‌تري را با كيفيت مناسب داشته است در حالي‌كه قسمت‌هاي جنوبي و جنوب غربي منطقه در بازۀ ۱۰ ساله با وجود بهبود كيفيت آب منطقه، هم‌چنان داراي كيفيت نامناسب براي شرب هستند. به‌‌طور كلي نتايج حاصل از اين پژوهش‌ نشان داد كه در حال حاضر تعدادي از پارامتر‌هاي مؤثر در تعيين كيفيت منابع آب زيرزميني، مانند TDS، هدايت الكتريكي (EC) در اكثر نقاط نمونه‌برداري شده و هم‌چنين مقدار pH در بعضي نقاط نمونه‌برداري شده دشت ورامين از حد مجاز استاندارد‌ها فراتر رفته است. علاوه بر اين، كيفيت آب زيرزميني نيز در بازۀ زماني مورد مطالعه كمي بهبود يافته است. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه بر اساس WQI در سال 1387، 51.42 درصد منطقه داراي آب نامناسب از نظر شرب است كه اين مقدار در سال ۱۳۹۷ به ۴۵ درصد كاهش ‌يافته است. هم‌چنين، ميزان 31 درصد آب با كيفيت بد در سال 1387 به 22 درصد كاهش يافته است، درحالي‌كه مقدار ميزان آب با كيفيت خوب در سال 1397 تا 25 درصد افزايش يافته است. به‌اين‌ترتيب توجه به تأثير گسترده عوامل انساني بر كاهش كيفيت منابع آب زيرزميني دشت ورامين و برداشت شديد آب زيرزميني، بررسي دقيق چاه‌هاي غيرمجاز در منطقه، حفاظت كيفي از منابع آب زيرزميني و مديريت برداشت چاه‌هاي بهره‌برداري و هم‌چنين استفاده از سامانه‌هاي آبياري مناسب در جهت كاهش برداشت و هم‌چنين زهكشي مناسب اراضي كشاورزي در طرح‌هاي آتي امري ضروري به‌نظر مي‌رسد.