نقد و بررسي ديدگاه مايكل روس در باب رابطه علم و دين

تحليل و بررسي رابطه علم و دين همواره يكي از مهمترين دغدغه‌هاي فلسفي و كلامي بوده است. از جمله كساني كه به طور مفصَّل به اين مسئله پرداخته مايكل روس است. مدعاي وي آن است كه ماهيت علم ذاتاً استعاري است و از آن‌جا كه استعاره محدود است، علم نيز محدود بوده و اساساً برخي مسائل، براي دانشمند مسئله نيست تا در صدد پاسخ به آن‌ها برآيد. وي فهرستي از اين‌گونه مسائل به شرح زير ارائه مي‌دهد: منشأ موجودات، مباني اخلاق، ماهيت آگاهي و معناي جهان؛ لذا موقعيتي براي ديگر حوزه‌ها از جمله دين فراهم مي‌شود تا به آن سؤالات پاسخ دهند. بنابراين، روس خود را از حاميان ديدگاه استقلال مي‌داند. نقطه ضعف ديدگاه روس آن است كه وي ادعا مي‌كند شايد مسائلي كه امروزه در قلمرو دين‌اند، در آينده ذيل علم قرار گيرند، حال آنكه نگارندگان بر اين باورند كه اولاً، غالب مسائل چهارگانه‌اي كه در فهرست فوق وجود دارند، به دليل ويژگي‌هايي مانند: مسئله‌محور بودن علم، غيرارزشي بودن و حاكميت استعاره ماشين در علم، هرگز نمي‌توانند ذيل علم قرار گيرند، لذا همواره ذيل دين باقي مي‌مانند. ثانياً، با توجه به استعاري بودن زبان علم بايد در رابطه علم و دين به ديدگاه مكمّل باور داشت، نه ديدگاه استقلال.